دینکرد
دینکَرد
(یا: دینْکَرْت) کتابی دانشنامه‌ای، در آداب و اعمال دینی زردشتیان اثر آذرفَرَنْبَغ (سدۀ ۹م)، به فارسی میانه. واژۀ دینکرد به‌معنای «تألیف دینی» یا «اعمال و کارهای دینی» است، و این نام گویای آن است که کتاب مبتنی بر اوستا و ترجمه‌های آن بوده است. این اثر بزرگ گنجینۀ پهناوری از دانش زردشتی و مجموعه‌ای از مطالبی است که از ادوار مختلف و پیشینه‌های گوناگون به دست نویسندگان متعدد «گردآوری» شده و در اصل مشتمل بر نُه کتاب بوده است. کتاب‌های اول و دوم، به‌کل، و بخشی از آغاز کتاب سوم آن از میان رفته است. مطالب دینکرد، که به سبکی پیچیده و خشک نوشته شده است و از دشوارترین آثار فارسی میانه به‌شمار می‌رود، در مجموع بازنمای آن معرفت دینی است که در دورۀ ساسانیان در دسترس مزداییان درس‌خوانده بوده و چکیدۀ آن بدین قرار است: کتاب سوم در ۴۲۰ فصل مشتمل بر مبحثی بدیع و نومایه دربارۀ ایزدشناسی مزدایی با دیدی کلامی و فلسفی؛ کتاب چهارم شامل برگزیده‌ای از آیین‌نامۀ آذرفَرَنْبَغ فرخزادان؛ کتاب پنجم حاوی برخی اقتراح‌ها و مناظره‌هایی که از روزگار خلافت مأمون دربارۀ اصول عقاید زردشتی و اعمال و آداب آن دین آغاز شده بود؛ کتاب ششم جُنگی از گفتارهای حکیمانه است و از بزرگ‌ترین اندرزنامه‌های فارسی میانه به‌شمار می‌رود؛ کتاب هفتم، شامل گونه‌ای تاریخ جهان و نیز کامل‌ترین افسانۀ زندگانی زردشت؛ کتاب هشتم، دربردارندۀ خلاصۀ نوزده نَسْک اوستایی؛ کتاب نهم، مشتمل بر شرح و تفسیر سه نَسْک اوستا. شکل نهایی تألیف دینکرد منسوب است به دو تن از تدوین‌کنندگان آن یعنی آذرفَرَنْبَغ فرخزادان و آذرباد ایمیدان (= آذرباد پسر ایمید) که در قرن ۳ق می‌زیسته‌اند. بخش‌هایی از دینکرد به فارسی امروزی ترجمه شده است. (آموزگار ـ تفضلی، ۱۳۷۰، تهران).