دیوان نفقات
دیوان نَفَقات
از دیوان‌های اولیۀ حکومتی ایران. این دیوان در دو قرن نخست اسلامی، رسیدگی و کارپردازی امور دارالخلافه یا مرکز حکومت را برعهده داشت و دارای مجالس مختلفی، چون مجلس‌الانزال بود که حساب بازرگانان مواد خوراکی و ارزاق عمومی، مانند نان، گوشت، و غیره را رسیدگی می‌کرد؛ مجلس‌الکراع که موارد مربوط به اصطبل و علوفۀ چهارپایان و دیگر حیوانات و نیز حفظ و نگهداری از آن‌ها را برعهده داشت؛ مجلس‌البناء و المرقة که بر حسب دستور خلفا، امور ساختمانی و امور مربوط به مهندسان و باغبانان و فروشندگان مصالح و نیز امور کلیه اصناف، مانند نجاران، نقاشان، طلاکاران، و کارگران را برعهده داشت که به‌نحوی در امور ساختمانی دخالت داشتند؛ مجلس‌الحوادث، برای مخارج اتفاقی؛ مجلس‌الانشاء و التحریر برای نوشتن احکام و دستورات و مجلس‌النسخ که برای نسخه‌برداری کتب و امور کتابداری تشکیل شده بودند و در دیوان نفقات وظایف محوله را انجام می‌دادند. در دورۀ آل بویه، دیوان نفقات (حسابداری مخصوص) تنها مسئول رسیدگی و وارسی حساب هزینه‌های دربار پادشاه بود و به حساب بازرگانانی که تأمین‌کنندۀ نان، گوشت، و دیگر مایحتاج زندگی بودند رسیدگی می‌کرد. همچنین در ایجاد بناهای مورد نیاز حکومت و نظارت بر پرداخت حقوق و دستمزد مهندسان، معماران، بنایان، و کارگران فعالیت داشت.
| دیوان نفقات | |
|---|---|
| نام فارسی | دیوان نفقات |
| نوع کاربری | از دیوان‌های اولیۀ حکومتی ایران |
| علت تاسیس / تشکیل | این دیوان در دو قرن نخست اسلامی، رسیدگی و کارپردازی امور دارالخلافه یا مرکز حکومت را برعهده داشت |