رمان تجربی

رمان تجربی (Le Roman experimental)

کتابی در نظریۀ رمان، نوشتۀ امیل زولا، به زبان فرانسوی، منتشرشده در ۱۸۸۰. زولا در این کتاب، که به اعتباری مانیفست ادبی اوست، در دفاع از ناتورالیسم، که خود بانی آن بود، سخن می‌گوید. به‌نظر زولا، رمان روزگار نو می بایست با دقتی تجربی نوشته شود و بر آن باشد تا افعال شخصیت ها را با درنظر داشتن قوانین اجتماعی بررسی کند. اشاره های زولا بیش از هر چیز به آثار فیزیولوژیست‌های هم‌دوره‌اش، کلود برنار و شارل لتورنو و پروسپر لوکا، است. بدین‌سان، زولا بر این اعتقاد می‌رود که در توصیف شخصیت‌های رمان، ابعاد فیزیولوژیک شخصیت‌ها در درجۀ نخست اهمیت است. توجیه های زولا قدری تصنعی به‌نظر می رسد. می‌توان چنین برداشت کرد که او از ارجاع به هر چیزی که نظریاتش را اثبات کند، رویگردان نیست. به جز مقالۀ اصلی، که عنوان آن بر کتاب نهاده شده، مقاله های دیگر کتاب نیز، که درمجموع جدل‌نامه ای در اثبات فرضیات شخصی است، با همین رویکرد و سبک و سیاق نوشته شده است.