سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
| سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران | |
|---|---|
| نام فارسی | سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران |
| نوع کاربری | سازمانی در جهت تولید برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی |
| علت تاسیس / تشکیل | با هدف نشر فرهنگ اسلامی، ایجاد محیط مساعد برای تزکیه و تعلیم انسان، رشد فضایل اخلاقی، و شتاب‌بخشیدن به حرکت تکاملی انقلاب اسلامی در سراسر جهان، در چارچوب برنامه‌های ارشادی، آموزشی، خبری و تفریحی |
سازمانی در جهت تولید برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، با هدف نشر فرهنگ اسلامی، ایجاد محیط مساعد برای تزکیه و تعلیم انسان، رشد فضایل اخلاقی، و شتاب‌بخشیدن به حرکت تکاملی انقلاب اسلامی در سراسر جهان، در چارچوب برنامه‌های ارشادی، آموزشی، خبری و تفریحی. نخستین فرستندۀ بی‌سیم موج بلند تهران و شهرهای تبریز، مشهد، کرمان، کرمانشاه و خرمشهر در ششم اردیبهشت ۱۳۰۵ش شروع به‌کار کرد. رفته‌رفته اندیشۀ ایجاد رادیو قوت گرفت تا سرانجام «رادیو تهران» در اردیبهشت ۱۳۱۹ افتتاح شد. در ۱۳۲۷ نخستین استودیوی رادیویی یا «ادارۀ انتشارات و تبلیغات» در میدان ارگ تهران ساخته شد. در ۱۳۳۶ش ایستگاه ۱۰۰کیلو واتی رادیو، «رادیو ایران» و فرستندۀ قدیمی، رادیو تهران نام گرفت. در تیر ۱۳۳۷ش، مجلس شورای ملی ماده‌ای با چهار تبصره به‌تصویب رساند که براساس آن به دولت اجازه داده می‌شد یک فرستندۀ تلویزیون با همۀ ابزار فنی آن را به تشخیص وزارت پست و تلگراف و تلفن در تهران به‌کار اندازد و تا پنج سال نیز از پرداخت مالیات معاف باشد. بدین‌ترتیب، اولین فرستندۀ ایران در مهر ۱۳۳۷ش نخستین برنامۀ خود را پخش کرد. تلویزیون ایران به‌صورت بخش کاملاً خصوصی و متکی به درآمدِ خود از آگهی‌های تجاری و تبلیغات اداره می‌شد. در ۱۳۴۰ دو فرستندۀ دیگر در آبادان و اهواز تأسیس شد. رادیو ابتدا ابزار پخش موسیقی بود، سپس اخبار و گفتارهایی دربارۀ تاریخ و جغرافیای ایران، کشاورزی و مسائل خانه‌داری و بهداشتی به آن اضافه شد. در آغاز دهۀ ۱۳۴۰ «برنامۀ دوم» رادیو، و در ۱۳۴۶ «برنامۀ سوم» و فرستندۀ اف. ام به مجموع برنامه‌های رادیویی افزوده شدند. در ۱۳۴۳ گروهی فرانسوی از سوی سازمان برنامه و بودجه مأمور بررسی و طراحی یک مرکز تلویزیونی شد. سرانجام پس از تصویب طرح ایجاد «تلویزیون ملی ایران» دستگاهی کوچک با امکاناتی ساده، پخش برنامه‌های آموزشی را در ۱۳۴۵ آغاز کرد. رفته‌رفته فعالیت مراکز تلویزیونی ابتدا در ارومیه و سپس در بندرعباس، شیراز، کرمانشاه، تبریز، زاهدان، خراسان، کرمان، سنندج و اصفهان آغاز شد. گسترش شبکۀ رادیویی کشور از ۱۳۴۸ به‌عهدۀ وزارت پست و تلگراف و تلفن بود. با گسترش امکانات فنی، نصب و راه‌اندازی مرکز مخابرات ماهواره‌ای اسدآبادِ همدان درهمین سال، تبادل برنامه‌های تلویزیونی با ایستگاه‌های خارجی میسّر شد. در ۱۳۵۰ پس از ادغام رادیو و تلویزیون، گسترش شبکه در شمار مسئولیت‌های «سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران» درآمد و رفته‌رفته تعداد فرستنده‌های رادیویی در سراسر ایران به ۶۸ فرستنده رسید. دولت، تلویزیون ایران را از حبیب‌الله ثابت پاسال خریداری کرد و با پیوستن تلویزیون ایران به تلویزیون ملی، پخش دو برنامۀ تلویزیونی از دو کانال مختلف ادامه یافت. برنامه‌های تلویزیون ملی «برنامۀ اول» و برنامه‌های تلویزیون ایران «برنامۀ دوم» نامیده شد. از ۱۳۵۵ به‌جز این دو برنامه، شبکه‌ای آموزشی زیرنظر وزارت آموزش و پرورش، آموزش تخصصی دوره‌های ابتدایی و متوسطه را به‌عهده گرفت، و نیز شبکه‌ای بین‌المللی که همۀ برنامه‌هایش را به زبان انگلیسی پخش می‌کرد. پخش برنامه‌های تلویزیون به‌صورت رنگی نیز از همین سال آغاز شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، طبقِ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۵۸، قرار شد که وسایل ارتباط‌جمعی (رادیو و تلویزیون) در جهت روند تکامل انقلاب اسلامی قرار گیرد، و همچنین سازمان صدا و سیما زیرنظر قوای سه‌گانه به‌صورت یک شورای سرپرستی اداره شود. اما از ۱۳۶۸ و برپایۀ بازنگری قانون اساسی، نصب و عزل رئیس سازمان صداوسیما به‌عهدۀ مقام رهبری است و شورایی مرکب از نمایندگان رئیس‌جمهور، رئیس قوۀ قضائیه و مجلس شورای اسلامی (هرکدام دو تن) بر این سازمان نظارت دارند.