سعیدتل، حاج عمر
سعیدتلّ، حاج عمر (1794-1864)
| حاج عمر سعيدتلّ | |
|---|---|
| زادروز |
1794م |
| درگذشت | 1864م |
| شغل و تخصص اصلی | سیاستمدار |
| شغل و تخصص های دیگر | خليفه تيجانيه در سودان |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
از رهبران مجاهد افریقای غربی. وی در فوتاتورو به دنیا آمد. در 32 سالگی به حج رفت. در مکۀ مکرمه با محمد غالی دیدار کرد و چون به عضویت فرقه تیجانیه درآمده بود، تحت تعلیم غالی قرار گرفت و به عنوان خلیفه تیجانیه در سودان انتخاب گردید و مأمور به کمال رساندن اسلام ناقص در سودان شد. در فاصله سال‌های 53ـ1247ق در سوکوتو اقامت گزید و با دختر محمد بِلّو ازدواج کرد. حاج عمر مأموریت خود را با موعظه در سوکوتو آغاز نمود ولی به دلیل ایجاد تنش‌های فزاینده بین او و مخالفانش به شمال گینه رفت و با استفاده از معادن طلا و یاری پیروانش ارتشی حرفه‌ای فراهم آورد و برضد اقوام مشرک مالینکی، منحرفین و استعمارگران اروپایی اعلان جهاد نمود (1269ق/1852). پنج سال بعد با امضای پیمانی قلمرو وی در فوتاتورو، کارتا و سگورا توسط فرانسویان به رسمیت شناخته شد. اما عمر به دنبال قلمروهای تازه دست به لشکرکشی زد و این امر سبب ائتلاف مخالفانش گردید و سرانجام هم حاج عمر به دست آن‌ها مغلوب و مقتول شد. حاج عمر مدعی همه گونه اقتدار مادی و معنوی بود و پایبندی به یک فرقه مذهبی و مکتب فقهی را نفی می‌کرد و معتقد به اجتهاد شخصی بود. حکومت مرکزی وی برای جبران اقتصاد ضعیف و تأمین آذوقه برای سربازان، ناگریز به حمله به همسایگان بود؛ به نحوی که جهاد اسلامی او به بهره‌کشی از اقوام همسایه بدل گردید.