سپیده دمان
سِپیدهدمان (Morgenrote)
(عنوان فرعی: اندیشههایی درباب اخلاق در مقام پیشداوری) کتابی در نقد فلسفۀ اخلاق، تألیف فریدریش نیچه، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۸۱. کتاب در یک پیشگفتار و پنج کتاب و ۵۷۵ پارهگفتار تدوین شده است. سپیدهدمان نخستین کتاب از سلسله کتابهای نیچه در نقد اخلاق است. بهباور نیچه حتی اعمالی با نتیجۀ آرمانی اخلاقی، فاقد بنیانی واقعیاند. بدینسان، نقد نیچه بر اخلاق بر نوعی عینیت بنیان دارد و بر آن است که تصورات ذهنی اخلاقی بهسبب فقدان امر واقعی دراساس پوچ، مزوّرانه، و فریبکارانهاند. سپیدهدمان محصول دورۀ دوم تفکر نیچه است. آموزهای قطعی در کار نیست، چراکه تفکر نیچه در این دوره ایجابی نیست و بیشتر بر مدار نفی میگردد. از سوی دیگر، این کتاب نیز چون دیگر آثار فیلسوف، فاقد موضوعی واحد، و سرشار از تناقضهایی است که نیچه بدانها آگاهی دارد، اما نمیکوشد از چنبرۀ آنها بگریزد و بهنوعی بر آنها دامن نیز میزند.