شاپور ساسانی اول

شاپور ساسانی اول

شاپور ساسانی اول
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	فرمانروا
گروه مقاله	تاریخ ایران
خویشاوندان سرشناس	اَردَشیر بابَکان (پدر)

شاهنشاه ایران (۲۴۱‌ـ‌۲۷۲‌م)، پسر اَردَشیر بابَکان. اردشیر بابکان در ۲۴۱‌م به‌نفع شاپور از قدرت کنار رفت. شاپور اول، ساسانیان را به اوج قدرت رسانید. از ۲۴۱ تا ۲۴۴‌م به فتح بِینُ‌النَّهرِین و شامات پرداخت؛ اما از گُردیانوس امپراتور روم شکست خورد. با قتل گردیانوس، از فیلیپ عرب برای رسیدن به تخت امپراتوری روم حمایت کرد. فیلیپ عرب نیز در مقابل اَرمَنیه و بِین‌ُ‌النَّهرِین را به ایران داد. در ۲۵۸‌م اَنطاکیه را فتح کرد و سپس در نبرد اِدِس، والِریانوس امپراتور روم را با ۷۰‌هزار سرباز رومی اسیر کرد. در ۲۶۰م اوُدِناتوس حاکم پالمیر توانست سپاه شاپور اول را به‌سختی شکست دهد؛ از پی این پیروزی که سنای روم آن را انتقامِ شکست و اسارت والریانوس می‌دانست، به اودناتوس لقب گایوس داد؛ به‌معنی سپهسالار بزرگ. به‌نظر می‌رسد سلسلۀ کوشانیان و نیز اِلیماییان را شاپور اول برچیده باشد. شاپور در کتیبۀ کعبۀ زردشت خود را شاه ایران و انیران نامیده است. آثاری که از وی برجای مانده‌اند: شهر بیشاپور، چند نقش‌برجسته در تنگ چوگان، تندیس وی در غار مُدان و بند و پل شوشتَر.