شفق قطبی
شفق قطبی (aurora)
روشنایی رنگی در آسمان شب، نزدیک قطب‌های مغناطیسی زمین. این روشنایی در نیمکرۀ شمالی شفق شمالی[۱]، و در نیمکرۀ جنوبی شفق جنوبی[۲] نامیده می‌شود. با آن‌که شفق‌ها معمولاً منحصر به آسمان قطبی‌اند، گاهی وقت‌ها افت‌وخیزهای باد خورشیدی[۳] موجب دیده‌شدن آن‌ها در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر نیز می‌شود. شفق معمولاً به شکل قوس درخشانی است که نوک آن به طرف قطب مغناطیسی است و کمان‌ها، نوارها، پرتوها، پرده‌ها، و هاله‌هایی را به‌دنبال دارد که معمولاً سبزند، ولی غالباً سایه‌هایی از آبی و سرخ، و گاهی وقت‌ها زرد یا سفید نیز در آن‌ها دیده می‌شود. شفق‌ها در ارتفاعات بالاتر از ۱۰۰ کیلومتر، براثر جریان سریع ذرات باردارِ ناشی از شراره‌های خورشیدی[۴] و «حفره‌ها[۵]»ی کم‌چگالی موجود در خرمن خورشید[۶]، پدید می‌آیند. میدان مغناطیسی زمین شفق‌ها را به‌طرف قطب‌های شمال و جنوب مغناطیسی می‌برد. شفق‌ها از آن‌جا وارد لایه‌های بالایی جو می‌شوند، گازهای موجود در جو را بمباران می‌کنند، و موجب گسیل نور مرئی می‌شوند.