ضرابخانه
ضَرّابخانه
محل سکه‌زنی یا ضرب سکه، به عربی دارالضرب. دستگاه سکه‌زنی به‌صورت مُهر آهنینی بود که نقش و نگار سکه را بر روی آن حک می‌کردند و سپس اثر این نقش‌نگار با فشار بر روی سکه منتقل می‌شد. نخستین ضرابخانه در قرن ۷پ‌م در کشور لیدی، در غرب آسیای صغیر (ترکیه فعلی) دایر شد و از آنجا به یونان رفت. پس از شکست کروزوس، آخرین پادشاه لیدی، از کوروش کبیر و ملحق شدن سرزمین او به امپراتوری هخامنشی، ضرابخانه به ایران هم وارد شد و در زمان داریوش اول نخستین سکۀ طلای ایرانی ضرب شد که شهرت و اعتبار جهانی داشت و یونانیان آن را دریکوس یا داریوشی می‌خواندند و اصطلاح دریک یا داریک از آن گرفته شده است. در دوره اشکانیان و ساسانیان نیز ضرابخانه‌های متعددی در ایران وجود داشت که سکه‌های ضرب‌شده در آن‌ها اعتبار بسیار داشت. در آغاز دوره اسلامی، اعراب نخست از همان سکه‌های ساسانی استفاده می‌کردند تا اینکه در زمان عبدالملک اموی و ظاهراً در سال ۷۵ق سکۀ عربی ضرب شد و رواج یافت. پس از تشکیل دولت‌های مستقل ایرانی، ضرب سکه همواره نشانه استقلال آن‌ها نخست از خلافت عباسی، و سپس از حکومت‌های رقیب دیگر بود. ضرابخانه‌های جدید در ایران در دوره ناصرالدین شاه قاجار تأسیس شد. نخستین رئیس «ضرابخانه‌های ممالک محروسه» دوستعلی خان معیرالممالک بود. در ۱۳۰۰ق ریاست آن به‌عهده محمدحسن خان امین ضرب (جد خاندان مهدوی) گذاشته شد، در دوره پهلوی در ۱۳۱۰ش که «اصلاح قانون واحد و مقیاس پول» به تصویب رسید، ضرب سکه به عهده ضرابخانه شاهنشاهی محول شد که در ۱۳۴۱ش منحل و وظایف آن به بانک مرکزی ایران واگذار گردید.