عمر، سلطان احمد

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عمر، سلطان احمد (تعز 1939- 1993م) Soltan Ahmad Omar


ساستمدار و دولتمرد یمنی. در سال 1945 به مصر رفت و همان‌جا تحصیلاتش را آغاز کرد. در 1958 به نخستین هسته‌ی حزبی جنبش ناسیونالیست‌های عرب که اعضای آن از میان دانشجویان یمنی مشغول به تحصیل در مصر انتخاب شده بود پیوست. در آنجا به همراه پنج تن دیگر  -مانند فیصل الشعبی، عبداللطیف و یحیی اریانی، عبدالملک اسماعیل و عبدالحافظ قائد بر انتقال اندیشه‌ی ناسیونالیسم عربی به یمن و تأسیس شاخه‌ی یمنی این جنبش اجماع کردند. سپس به بیروت رفت و در سال 1966 در رشته‌ی فلسفه و جامعه‌شناسی از دانشگاه امریکایی بیروت فارغ التحصیل گردید. او در دولت نظام جمهوری که در شمال یمن تأسیس شد مناصب مهمی را در وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و رسانه‌ها و تبلیغات عهده‌دار بود.

عمر در تأسیس جبهه‌ی ناسیونالیستی آزادی جنوب عربی که در 1963 با هدف بیرون راندن اشغالگران انگلیسی از جنوب یمن (از طریق مقاومت مسلحانه) به راه افتاد مشارکت داشت. اوایل 1967 به عدن رفت و تا تحقق استقلال یمن در نوامبر 1967 پا به پای نیروهای مقاومت مبارزه کرد. در کنگره‌ی فوق‌العاده‌ی حزب دموکراتیک انقلابی که در 1973 در زنجبار (مرکز استان ابین جمهوری دموکراتیک یمن) برگزار شد، به عنوان دبیر کل حزب انتخاب گردید. وی پس از تأسیس جبهه‌ی ملی دموکراتیک معارض در جمهوری عربی یمن، دبیر کل این جبهه نیز بوده (از 1976 تا 1986). او مناصب مهمی را در حزب وحدت خلق (که شاخه‌ی حزب سوسیالیست شمال یمن بود) برعهده گرفت. پس از درگیری میان دولت یمن شمالی و هواداران جبهه‌ی دموکراتیک ملی در برخی استان‌های جمهوری عربی یمن (شمال) همراه هیأتی از این جبهه با دولت مذاکره کرد و در تنظیم توافق‌نامه‌ی آتش‌بس 1980 سهیم شد. سال 1990 در جایگاه رهبری حزب سوسیالیست یمن به روند وحدت دو یمن کمک کرد. پس از وحدت دو یمن، تا 1993 عضو پارلمان بود. به پاس تلاش‌های فکری‌اش چندین نشان دولتی دریافت کرد.

سلطان احمد عمر در کتاب نظرة فی تطور المجتمع الیمنی کوشیده است تا در پرتو نظریه‌ی مارکسیستی و به ویژه نظریه‌ی تولید آسیایی تحولات روابط اجتماعی در یمن را بازخوانی کند.