فلسفه به مثابه علم متقن (کتاب)
(به آلمانی: Philosophie als strenge Wissenschaft) اثری از ادموند هوسرل به آلمانی که نخستین بار در سال 1911م انتشار یافته است. این کتاب در سال 1396ش توسط نشر مرکز به ترجمۀ بهنام آقایی و سیاوش مسلمی در 119 صفحه منتشر شده و در همان سال تجدید چاپ شده است.
فلسفه به مثابه علم دقیق حلقه‌ای میان دو مرحله از تفکر هوسرل، مرحلۀ پیش‌استعلایی و مرحلۀ استعلایی است. این اثر پیش از پژوهش‌های منطقی قرار دارد و چون آن به طبیعت‌گرایی، روان‌شناسی‌گرایی و تاریخ‌گرایی حمله می‌کند، اما موکداً ضرورت فلسفه‌ای را که یک علم حقیقت مطلق باشد تأیید می‌کند. هوسرل در این اثر نخست شکست‌های پیاپی را که فلسفه به هنگام تاسیس خود به عنوان علم دقیق تحمل کرده تذکر و توضیح می‌دهد. و حین این مباحث متذکر می‌شود که فلسفه نمی‌تواند خود را به یک روان‌شناسی روانی- فیزیکی تقلیل دهد، بلکه باید شناختی علمی از آگاهی در اَشکال مختلف آن باشد که وجود حقیقی عینیت در آن موجود باشد. اما این تقاضاها فقط با پدیده‌شناسی برآورده می‌شود که به یمن شهود می‌تواند به معنی یا ماهیت پدیده‌ها دست یابد. کاری که نه روان‌شناسی آن‌طور که اکنون تصور می‌شود، می‌تواند آن را انجام دهد و نه نسبیت‌گرایی تاریخ‌گرا. فلسفه اگر بخواهد به صورت علمی دقیق درآید باید خود را از روش‌های نادرست گذشته رها سازد، باید از مبانی جدیدی شروع به حرکت کند و مطلقاً کامل باشد. با فلسفه به مثابه علم متقن ضرورت وجود مطلق آشکار می‌شود؛ اما تنها وجود یقینی همان وجود پدیده‌ای، یعنی وجود درون آگاهی است. بنابراین، تفکر هوسرل از مرحلۀ «روان‌شناسی توصیفی» فراتر می‌رود و راه علم پیشینیِ استعلایی و کلی را، آن‌طور که در تأملات دکارتی[۱] وصف شده است، پیش می‌گیرد. فلسفه به مثابه علم متقن که حاکی از مرحله‌ای اساسی در تحول فلسفی هوسرل است، به دلیل روشنی و وضوح مقصود، همچنان یکی از قابل فهم‌ترین آثار این فیلسوف بزرگ است.
- ↑ Cartesianische Meditationen: eine Einleitung in die Phänomenologie