قاع الیهود
قاع‌الیهود
محله‌ای در صنعاء، پایتخت یمن. قاع در عربی به معنای دره یا دشت وسیعی است که ناهمواری‌ها و کوه‌هایی هم از دل آن برآمده. یکی از این دشت‌ها در یمن به دشت یهود (قاع‌الیهود) معروف است. قاع‌الیهود محله‌ای است که از دشت صنعاء -که در منطقه‌ی غرب دیوار صنعاء قرار دارد- منشعب شده است تا اختصاص به یهودیان صنعاء داشته باشد. تجمع یهودیان صنعاء در این منطقه‌ی اختصاصی، نتیجه‌ی دو حادثه بود که برای آنها روی داد: نخست این که در ژوئیه‌ی 1667 در عهد امام متوکل اسماعیل، یهودیان یمن که با یهودیان قدس ارتباط داشتند، بدین باور که پادشاهشان مسیح فرزند داود (دجال) در قدس ظهور خواهد کرد و پادشاهی برایش مهیا خواهد شد، تصمیم گرفتند به یهودیان قدس بپیوندند. آنان بدون کسب اجازهی امام متوکل، خانه‌ها و اموال خود را به ارزان‌ترین قیمت فروختند و امام متوکل پس از اطلاع از موضوع و مشورت با علما، اقدامشان را نقض قرارداد ذمه دانست و اقدام به تنبیه رهبران یهود و دیگر یهودیانی که هنوز صنعاء را ترک نکرده بودند نمود؛ حادثه‌ی دوم که پیامد حادثه‌ی نخست بود یازده سال بعد در سپتامبر 1677 روی داد. زمانی که امام المهدی احمد بن حسن از علما خواست تا نظرشان را درباره‌ی ایده‌ی انتقال یهودیان از یمن با استناد به حدیث اخرجوا الیهود من جزیرة‌العرب (یهودیان را از شبه جزیره‌ی عربستان بیرون کنید) اعلام کنند. پس از بحث‌ها و مناقشات طولانی، نظر علمای مذاهب حنفی، حنبلی و شافعی پذیرفته شد که یهودیان به منطقه‌ی موزع کوچ داده شوند تا از آن‌جا از راه دریا یمن را ترک کنند. امام المهدی در سال 1681 پیش از خروج یهودیان درگذشت و آنان به محله‌های خود بازگشتند، اما جایی نداشتند، زیرا بیشتر آنان منازل خود را فروخته بودند. از این رو قطعه زمین بزرگی در صنعاء به آنان اختصاص داده شد تا در آن خانه بسازند و بدین ترتیب آنها در این منطقه محله‌ی خاص خود را ساختند و دو کنیسه، بازار و حمام‌هایی بنا کردند. این منطقه بعد از آن به قاع‌الیهود معروف شد و یهودیان مدت سه قرن در آن زندگی کردند و برخی‌شان در بازارهای قدیمی صنعاء اماکن تجاری داشتند.
پس از تشکیل دولت اشغالگر صهیونیستی در سرزمین فلسطین (در 1948) بار دیگر شوق مهاجرت به قدس در یهودیان صنعاء بیدار شد. سازمان‌های جهانی صهیونیستی آنان را به مهاجرت از یمن تشویق کردند. امریکا و انگلیس پلی هوایی میان مستعمره‌ی عدن که یهودیان صنعاء برای مهاجرت در آن‌جا تجمع کرده بودند و میان اراضی اشغالی برقرار کردند.
اجازهی فروش املاک و خانه‌ها به یهودیان داده شد و یهودیان ساکن در قاع‌الیهود پس از فروش اموال خود، آن را تخلیه کردند و پس از خروج آنان این محله به قاع‌النصر تغییر نام داد و سپس دیوار میان آن و محله‌ی بئرالعزب برداشته شد.