قندهار
قَنْدَهار
شهری در جنوب افغانستان، به فاصله ۴۵۰کیلومتری جنوب غربی کابل با ۳۴۹,۳۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). مرکز ولایت قندهار و مرکز صنعتی است. کارخانه‌های پشم‌ریسی و پنبه‌بافی دارد. تولید ابریشم و نمو از دیگر صنایع آن است. قندهار با ۱۰۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا بین رودهای ارغنداب و شوراب، در منطقۀ گرمسیر افغانستان، واقع است. در تمام طول تاریخ اهمیت سوق‌الجیشی داشته است. در عهد هخامنشیان از ایالات امپراتوری ایران بود. در دورۀ هلنیستی[۱] آراخوزیا (آراخوسیا) نامیده می‌شد. مردم آن‌جا احتمالاً به کوشش آشوکا بودایی شدند و در قرن ۴م معبدی بودایی داشت. محل آن در دوره‌های مختلف تاریخی تغییر کرده است. شهر قدیمی در زمان نادرشاه افشار متروک و شهر جدید در ۵کیلومتری غرب‌ـ‌‌جنوب غربی آن احداث شد. اعراب در عصر اموی به قندهار رسیدند و نواحی اطراف آن را الرّخَج، معرب آراخوزیا، نامیدند. قندهار در اواخر قرن ۳ق به دست صفاریان افتاد. عَبّآد بن زیاد بن ابیه، حاکم سیستان، نام قندهار را به عبادیه تغییر داد، که پس از مدت کوتاهی منسوخ شد. غوریان و غزنویان نیز بر این شهر حکومت کردند. در ۶۸۰ق به تصرف اباقای ایلخانی درآمد. سپس تیمور شهر را فتح و در ۷۸۵ق آن را به نوه‌اش، پیرمحمد، واگذار کرد. ظاهراً در قرن ۹ق قندهار ضرابخانۀ حسین میراز بایقرا بود. بابر پس از چند بار تلاش در ۹۲۸ق این شهر را تصرف کرد. در ۹۵۶ق شاه طهماسب صفوی قندهار را از چنگ اکبرشاه هندی درآورد. شهر چند بار بین ایران و هند دست‌به‌دست شد. در ۱۰۵۸ق شاه‌عباس دوم آن‌جا را تصرف کرد که تا ۱۱۲۱ق جزو قلمرو ایران بود. در این سال میرویس غلزایی بر قندهار مسلط شد. محمود افغان، پسر میرویس، حمله به ایران را از قندهار آغاز کرد. نادرشاه افغان‌ها را شکست داد و شهر را بازپس گرفت. او ارگ و برج‌وباروهای آن را ویران کرد و اردوگاه نادرآباد را در جنوب شرقی شهر کهنه بنیاد نهاد و ابدالی‌ها را، که شاه‌عباس به هرات کوچانده بود، به قندهار بازگردانید که جای غلزایی‌ها را گرفتند. پس از مرگ نادر، احمد خان دُرّآنی این شهر را با ساختن حصار مستحکم کرد و پایتخت خود قرار داد. احمدشاه در قندهار درگذشت و همان‌جا مدفون شد. در ۱۹۵۹، قندهاریان به دلیل وضع مالیات و مهم‌تر از آن به‌سبب کشف حجاب اختیاری علیه دولت مرکزی شوریدند. مردم این شهر پشتوزبان‌اند. پس از استقلال افغانستان (۱۷۴۷)، قندهار نخستین پایتخت آن بود. در آخرین سال‌های قرن ۲۰ و اوایل قرن ۲۱، قندهار از مراکز قدرت طالبان بود و پس از حملۀ امریکا به افغانستان و سقوط دولت جَزم‌اندیش طالبان، به سرکردگی ملا محمد عمر، و برقراری حکومت جمهوری، قندهار و مناطق پشتوزبان همچنان ناآرام باقی مانده است. تمامی نواحی اطراف قندهار از لحاظ کشاورزی حاصل‌خیز و انگور آن مشهور است. آب آشامیدنی و کشاورزی آن از طریق کاریزهای متعدد تأمین می‌شود. نیز ← آراخوسیا
- ↑ Hellenistic Period