قیاس مع الفارق

قیاسِ مَعَ‌الفارِق

اگر دو چیز را که از جهتی شبیه یکدیگرند، از هر جهت شبیه یکدیگر بدانند و به وجه افتراق (فارق) آن دو توجه نکنند و به صدور حکم مبادرت ورزند، به قیاس مع‌الفارق دست زده‌اند، چنان‌که اگر بر بنیاد شباهت‌های «سرکه» و «شراب» که هر دو از انگور به‌دست می‌آیند و هر دو تخمیر می‌شوند (وجه شَبَه)، حکم کنند که «شراب هم همانند سرکه حلال است»، به قیاس مع‌الفارق پرداخته‌اند؛ زیرا وجه‌افتراق یا فارق آن دو را، که تخمیر سرکه، اسیدی و تخمیر شراب، الکلی است، از نظر دور داشته‌اند. نیز← تمثیل