قیصریه
قِیصَریه
(یا: قیصاریه، در تلفظ ترکی: کایْسِری) مرکز استان قیصریه در شبه‌جزیرۀ آناتولی[۱]، واقع در مرکز ترکیه، در ۱۶۵کیلومتری جنوب شرقی آنکارا[۲]، با ۴۲۱,۴۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۰). در دشتی هموار در دامنه‌های آتشفشان خاموش اریس (آرگئوس باستانی) قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۱,۰۴۳ متر است. هوای آن در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. از مراکز مهم تجاری و صنعتی ترکیۀ کنونی است و پارچه، قالی، و کاشی تولید می‌کند. قیصریه از روزگار باستان شهری مهم و مقر پادشاهان کاپادوکیا بود و در آن زمان مازاکا[۳] نام داشت و دارای ضرابخانۀ مهمی بود. آرخلائوس، آن را قیصریه نامید (ح ۱۰پ‌م). شاپور ساسانی اول پس از شکست‌دادن والریانوس رومی (۲۶۰م) آن‌جا را ویران کرد. در قرن ۷م مسلمانان شهر را فتح کردند. سپس امپراتوری روم شرقی بر آن مسلط شد. در ۱۰۶۴م به‌دست آلب ارسلان سلجوقی افتاد و در عهد سلجوقیان رونق یافت. مدتی کوتاه جنگجویان صلیبی بر قیصریه مسلط شدند (۱۰۹۷م). در ۱۲۴۳م، مغول‌ها آن را تصرّف کردند و در قرن ۱۴م تحت استیلای ایلخانان ایران بود. در ۸۰۰ق (۱۳۹۸م) بایزید عثمانی اول شهر را تسخیر کرد. سپس، مدتی کوتاه (۸۲۲ق/۱۴۱۹م) ممالیک مصر بر قیصریه مسلط شدند، امّا بار دیگر ترکان عثمانی بدان‌جا دست یافتند و از آن پس جزو قلمرو عثمانی باقی ماند. قدیس باسیلیوس کبیر، اسقف قیصریه بود.