مالت
مالْت (Malta)
| مالت | |
|---|---|
| نام فارسی | مالْت |
| نام لاتین | Malta |
| نظام سیاسی | جمهوری چندحزبی پارلمانی |
| جمعیت | 417,608 نفر |
| موقعیت | 93کیلومتری جنوب سیسیل |
| پایتخت | والتا |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | 1697.5 |
| رشد سالانه (درصد) | 0/6 |
| شهرهای اصلی | والتا، بیرکیرکارا، کورمی، موستا، زابّار |
| زبان | مالتی و انگلیسی |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | 315 |
موقعیت. کشور مالت مجمع‌الجزایر کوچکی است در دریای مدیترانه، ۹۳کیلومتری جنوب سیسیل و ۲۸۸کیلومتری شرق تونس. این کشور ۳۱۵ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر والتا[۱] است.
سیمای طبیعی. مجمع‌الجزایر مالت از سه جزیره و دو جزیرک[۲] تشکیل شده است. جزیرۀ مالت، با مساحت ۲۴۶ کیلومتر مربع، بزرگ‌ترین جزیرۀ این کشور است و بیشتر شهرها و آبادی‌ها ازجمله والتا، در این جزیره جا دارند. جزیرۀ مزبور و نیز جزایر و جزیرک‌های دیگر، قلل کوه‌هایی‌اند که بدنۀ اصلی آن‌ها در دنبالۀ ارتفاعات زیردریایی سیسیل قرار دارد و کرانه‌هایشان، به‌ویژه در جزیرۀ مالت، از خلیجک[۳]های متعدد و آب‌دره[۴]های فراوان تشکیل شده است و ارتفاع بلندترین نقطۀ آن، در کرانۀ جنوب غربی، به ۲۵۳ متر می‌رسد. جزیرۀ گودزو (گوتسو[۵])، دومین جزیرۀ بزرگ کشور مالت، ۶۷ کیلومتر مربع مساحت دارد و در ۹۳کیلومتری جنوب سیسیل واقع است. مهم‌ترین آبادی آن ویکتوریا[۶] است و اغلب ساکنان آن به کارهای دستی به‌ویژه قلاب‌بافی اشتغال دارند. کومینو، سومین جزیرۀ کشور مالت، با سه کیلومتر مربع مساحت، بین جزایر مالت، در جنوب شرقی، و جزیرۀ گودزو، در شمال غربی، قرار دارد و تقریباً خالی از سکنه است. جزیرک کومینوتو[۷]، که در غرب جزیرۀ کومینو واقع است، و نیز جزیرک فیلفلا[۸] که در دوراب[۹]های ۷کیلومتری جنوب جزیرۀ مالت قرار دارد، بخش‌های کوچک و غیرمسکونی کشور مالت را تشکیل می‌دهند. والتا، بیرکیرکارا[۱۰]، کورمی[۱۱]، موستا[۱۲]، زابّار[۱۳]، و ویکتوریا از شهرهای مهم کشور مزبور به‌شمار می‌آیند. به‌سبب خشکی هوا و کمبود باران، این کشور رودخانۀ دائمی ندارد. آب آشامیدنی آن نیز کم است و گیاهان آن فقط به گونه‌‌های مقاوم در برابر خشکی و شوری خاک منحصر است. زیاده‌روی در استفاده از مراتع و چراگاه‌ها، در طول تاریخ، موجب شده که زمین‌های این مناطق اغلب بدون گیاه شود و در معرض فرسایش شدید قرار گیرد. بقایای جانوران پیش از تاریخ، در غارهای متعدد این کشور، گویای آن است که جزایر مالت روزگاری زیستگاه این گونه از جانوران بوده است؛ حال آن که امروز از جانوران مزبور اثری باقی نمانده و حیات‌وحش کنونی آن به پستانداران کوچک، همچون خارپشت و موش شب‌گرد و شماری از پرندگان، محدود شده است.
اقتصاد. کشتزارهای مالت غالباً به معدود تراس‌های ایجاد شده در دامنۀ تپه‌ها و اراضی پست قابل آبیاری محدود است و مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از سبزی‌جات و غلات و مرکبات. گاو و گوسفند و بز نیز، احشام آن را تشکیل می‌دهند. با وجود این که در بعضی از نواحی این کشور از کشاورزی نوین و پیشرفته استفاده می‌شود، تولیدات آن ناچیز است و کفاف نیازهای داخلی را نمی‌دهد. ماهی‌گیری آن نیز محدود است. اقتصاد مالت تا حد بسیاری به کشتی‌رانی و تسهیلات و تأسیسات بندری و نیز صنایع سبک متکی است. نساجی و تولید پوشاک که زمانی جزو اقلام مهم صادراتی این کشور محسوب می‌شد، با تشکیل اتحادیۀ اروپا و برقراری مقررات ویژۀ گمرکی، آسیب بسیار دیده است. شبکۀ راه‌های مالت نسبتاً خوب است و ارتباط دریایی میان جزایر کشور مزبور برقرار است؛ فرودگاه بین‌المللی والتا نیز ارتباط این کشور را با جهان خارج برقرار می‌کند. ماشین‌آلات سنگین، سوخت، مواد غذایی و مواد شیمیایی از اقلام مهم وارداتی، و ماشین‌آلات سبک، نوشابه و تنباکو مهم‌ترین اقلام صادراتی آن را تشکیل می‌دهند.
حکومت و سیاست. کشور مالت دارای حکومت جمهوری چندحزبی پارلمانی است. مجلس نمایندگان مالت دارای ۶۵ نمایندۀ منتخب مردم است و دورۀ نمایندگی آنان پنج سال است. رئیس‌جمهور این کشور برای یک دورۀ پنج‌ساله انتخاب می‌شود و نخست‌وزیر و بعضی از اعضای هیئت دولت را او منصوب می‌کند.
مردم و تاریخ. جمعیت مالت حدود ۴۱۷,۶۰۸ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۱۶۹۷.۵ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. و رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۰.۶ درصد است و حدود ۹۶درصد آنان را مالتی‌ها تشکیل می‌دهند. ۹۸.۵ درصد از آنان مسیحی‌اند. بیش از ۹۵ درصد از مردم آن شهرنشین‌اند و زبان رسمی آنان مالتی و انگلیسی است. مالت در روزگار باستان از مستعمرات کارتاژ بود، سپس ضمیمۀ امپراتوری روم شد. در ۸۷۰م به‌تصرف اعراب درآمد؛ سپس مسیحیان آن‌جا را اشغال کردند و تا ۱۵۳۰ در تصرف آنان بود و در آن سال به دلاوران سنت جان (قدیس یوحنا) اهدا شد. این سرزمین در ۱۷۹۸ به‌تصرف ناپلئون اول درآمد و در ۱۸۰۲ مجدداً به دلاوران سَنت جان واگذار گردید. کنگرۀ وین در ۱۸۱۵، پس از شکست ناپلئون اول، آن را به انگلستان واگذار کرد و به یکی از پایگاه‌های مهم دریایی بریتانیا در سر راه دریایی انگلستان به هند مبدل شد. شورشِ ۱۹۲۱ مردم این کشور، انگلستان را وادار به اعطای خودگردانی داخلی به آنان کرد. در جنگ جهانی دوم از پایگاه‌های مهم متفقین در حمله به ایتالیا بود و در ۲۱ سپتامبر ۱۹۶۴ به استقلال کامل رسید. و با عنوان فرمانداری کل مالت به جامعۀ ملل مشترک‌المنافع بریتانیا پیوست و امور دفاعی آن تحت نظارت و کنترل انگلستان قرار گرفت. در ۱۹۷۴ نظام فرمانداری کل به جمهوری تغییر یافت.