مانیسا
مانیسا (Manisa)
(با نام باستانی ماگنسیای واقع بر سیپولوم[۱]) مرکز استان مانیسا، در غرب ترکیه، به فاصلۀ ۳۰کیلومتری شمال شرقی ازمیر[۲]، با ۱۵۸,۹۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۰). در درّۀ حاصلخیز رود گدیز[۳]، پایینتر از کوههای بوزداغ[۴] و قلۀ سیپیلوس[۵]، واقع شده است. مرکز تجارت تولیدات کشاورزی است. صنایع سبک متنوع دارد. ذخایر کوچکی از منیزیوم و روی در نزدیکی آن قرار دارد. ویرانههای شهر باستانی ساردیس[۶] در ۵۰کیلومتری شرق این شهر قرار دارد، که مقرّ کروروس[۷]، پادشاه لیدیه[۸]، بود. بیشتر مرکز شهر قدیمی درخلال جنگ استقلال از ترکیه[۹] (۱۹۲۲) از بین رفت، اما بناهایی مانند مسجد جامع مرادیه[۱۰]، از قرن ۱۶، و مسجد جامع سلطان[۱۱] باقی ماندهاند. مانیسا بهترتیب در اشغال حِتیها[۱۲])، یونانیان، رومیها، ایرانیان، سلوکیان[۱۳]، مصریان، امپراتوری بیزانسی[۱۴]ها، و ترکهای سلجوقی و عثمانی بود. در چهارمین جنگ صلیبی[۱۵]، این شهر برای مدت کوتاهی پایتخت امپراتوری بیزانس شد.