مجموعه فرهنگستان‌های ایران
مجموعۀ ساختمان‌های فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران. مشتمل است بر دو مجموعۀ اصلی، شامل فرهنگستان‌ها و مجموعۀ گردهمایی‌ها و یک بخش تکمیلی که هردو مجموعه را دربرمی‌گیرد. مجموعۀ ساختمان‌های عمدۀ فرهنگستان‌ها نیز شامل سه فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، علوم، علوم پزشکی و یک کتابخانۀ مشترک است. این مجموعه در تهران، بزرگراه شهید حقانی، خروجی کتابخانۀ ملی، بلوار دکتر حسن حبیبی واقع شده است.
| مجموعۀ فرهنگستان‌های ایران | |
|---|---|
| نام فارسی | مجموعۀ فرهنگستان‌های ایران |
| کشور | ایران |
| استان | تهران |
| موقعیت | تهران، بزرگراه شهید حقانی، خروجی کتابخانۀ ملی، بلوار دکتر حسن حبیبی |
| کاربری | فرهنگی |
| مشخصات معماری | دو مجموعۀ اصلی، شامل فرهنگستان‌ها و مجموعۀ گردهمایی‌ها و یک بخش تکمیلی |
| زمان ساخت | دهۀ 1370 |
| سازنده | طراحی هادی میرمیران |
طراحی بنای فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران طی یک مسابقۀ معماری در سطح ملی ارائه شد و سپس توسط هادی میرمیران که برندۀ مسابقه بود، طراحی‌اش در سال 1373ش انجام شد و بعدتر توسط چند شرکت معماری به اجرا درآمد.
مشخصات کلی معماری
تمرکز در شکل بنا و آزاد گذاشتن بیش‌تر اراضی مجموعه، استفادۀ خلاق از مبانی کهن‌الگوهای معماری ایران، وحدت و یکپارچگی بنا، احترام به بستر خاکی، افقی بودن بنا، رعایت زاویۀ تاریخی در بنا و بالاخره دید کوه دماوند از مهم‌ترین اصول و مفاهیمی است که در طرح ارائه شدۀ فرهنگستان توسط میرمیران لحاظ شده است. ولی شاید سادگی بنای فرهنگستان و نمادین بودن آن و محدود بودن عناصر اصلی تشکیل‌دهنده‌اش مهم‌ترین ویژگی این طرح باشد. عناصر تشکیل‌دهندۀ بنا عبارتند از: ورودی، صفه، حیاط مرکزی، گنبد گردهمایی‌ها و دیوارۀ فرهنگستان‌ها که با حضور آزادانه بر قسمتی از تپۀ شیب‌دار زمین بنا ترکیب موزون و برجسته‌ای را از عناصر طبیعی و مصنوعی به وجود آورده و زیبایی بنا در زمین را متبلور ساخته است. صفه و حیاط مرکزی در واقع دو فضای باز ممتاز را با شخصیت‌های متفاوت معنا می‌کنند. در طرح میرمیران کل اجزاء برنامه در چند عنصر اصلی خلاصه شده است: سطح افقی وسیعی به ابعاد ۲۰۰ × ۸۵ متر که در بلندترین قسمت زمین (به فاصلۀ 70- 80 متر از مرز زمین و میدان ورودی مجموعه) و در جهت شرقی-غربی قرار گرفته است. این سطح افقی با صفه، بدون مداخلۀ زیاد در توپوگرافی طبیعی زمین، به شکلی روی زمین نشسته است که در جایی تقریباً هم‌سطح و در جایی بلندتر از سطح زمین است و در جبهۀ شمالی نیز بخشی از تپه تقریباً جزئی از صفه شده است. این سطح وسیع، با توجه به موقعیت و چشم‌انداز بسیار زیبایی که دارد، محل برگزاری اجتماعات و مراسم بزرگ در هوای آزاد، و در عین حال عنصر پیونددهندۀ سایر اجزاء مجموعه است.
مشخصات اجزاء مجموعه
- بنایی رفیع، در منتهی‌الیه شرقی صفه، شامل سه برج بلند و در کنار هم که در چند طبقۀ بالایی به هم وصل شده و دو دروازۀ بلند به وجود آورده‌اند که از میان آنها قلۀ دماوند پیداست. هر یک از این سه برج بلند یکی از فرهنگستان‌ها را در بر می‌گیرد و چند طبقۀ بالایی نیز، که آنها را مانند تاجی به هم وصل می‌کند، به کتابخانه اختصاص یافته است. این سه برج، از پشت و در منتهی‌الیه جبهه آنها را روی زمین استوار نگه می‌دارد.
- یک برآمدگی کروی‌شکل در منتهی‌الیه غربی صفه، و روبه‌روی بنای بلند فرهنگستان‌ها که سقف سالن اجتماعات ۱۵۰۰ نفره و مربع‌شکلی را که مهم‌ترین عنصر مجتمع گردهمایی است، می‌پوشاند
- یک حیاط، در داخل سطح صفه و بین دو عنصر اصلی دیگر (بنای فرهنگستان‌ها و مجتمع گردهمایی‌ها)، که نمازخانه، چندین سالن، و بخش‌های تکمیلی بنا در سطح زیرزمین صفه در دو طبقه در اطراف آن قرار گرفته‌اند.