موناکو
موناکو (Monaco)
| موناکو | |
|---|---|
| نام فارسی | موناکو |
| نام لاتین | Monaco |
| نظام سیاسی | سلطنتی موروثی چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری |
| جمعیت | 35,000 نفر |
| موقعیت | جنوب غربی اروپا |
| پایتخت | موناکو |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | 179/5 |
| رشد سالانه (درصد) | 0.4 |
| زبان | فرانسوی |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | 1/95 |
| واحد پول | یورو |
موقعیت. شاهزاده‌نشین موناکو در جنوب غربی اروپا، در ساحل دریای مدیترانه و نزدیک مرز فرانسه و ایتالیا و در گوشه‌ای از خاک فرانسه جای دارد. مساحت آن ۱.۹۵ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر موناکو[۱] است.
سیمای طبیعی. کشور موناکو در شرق شهر نیس[۲] فرانسه، نزدیک مرز ایتالیا، و در دامنۀ درخت‌پوش آلپ ـ ماریتیم[۳] (آلپ‌های ساحلی) واقع است و از چهار بخش موناکوویل[۴]، مونت کارلو[۵]، فونویه[۶]، و لاکوندامین[۷] تشکیل شده است. موناکوویل، که بر روی یک صخرۀ ساحلی بنا شده و قدیمی‌ترین بخش کشور موناکو است، پایتخت آن کشور است، مونت کارلو، شمالی‌ترین بخش کشور موناکو، در دامنۀ تپه‌ای زیبا جا دارد. این شهر بسیار زیبا و مدرن دارای هتل‌ها، ویلاها و آپارتمان‌های بلند و مجلل است و مراکز تفریحی متعدد و شهرتی جهانی دارد. لاکوندامین مرکز تجاری و بازرگانی موناکو است و تأسیسات بندری آن بر موناکوویل مشرف است؛ فونوِیه، که در جنوب غربی کشور جا دارد، در سال‌های اخیر با پس‌زدن آب دریا و دیواره‌سازی ساحل ایجاد شده و ناحیۀ صنعتی کشور را تشکیل می‌دهد. موناکو دارای اقلیم مدیترانه‌ای است. تابستان‌های بسیار گرم و خشک و زمستان‌های ملایم و مطبوع از ویژگی‌های اقلیمی آن است. آلپ‌های ماریتیمی، که این کشور را در دامنۀ خود جای داده است، آن را از گزند بادهای سرد شمال‌وزان میسترال[۸] در امان داشته است. میانگین دمای موناکو در دی‌ماه ۱۰ درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۲۳.۳ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۷۵۸ میلی‌متر است.
اقتصاد. پایه‌های اقتصاد و رکن اصلی درآمد موناکو صنعت گردشگری (توریسم) است. موقعیت طبیعی و هوای عالی، موناکو را در ردیف بهترین استراحتگاه‌های اروپا قرار داده است. معروف‌ترین کازینوها، تماشاخانه‌ها، و اپراهای جهان در مونت‌کارلو واقع شده‌اند؛ از آن گذشته، محل برگزاری مسابقات معروف اتومبیل‌رانی جهان نیز در همین کشور است. پیش از اتحاد پولی اروپا و انتخاب یورو، کشورهای موناکو و فرانسه، از سیستم پولی واحدی با نام فرانک استفاده می‌کردند. موناکو یکی از مراکز عمدۀ تجارت بین‌المللی و بانک‌داری است و مالیات‌های بانکی از منابع کسب درآمد این کشور را تشکیل می‌دهند. فرانشیزهایی که بر تبلیغات رادیو و تلویزیون‌های موناکو بسته می‌شود، معاملات توتون و تنباکو، و نیز چاپ و انتشار تمبرهای پستی و ادارۀ کازینوها و قمارخانه‌ها در کنار تأسیسات صنعتیِ سبک که در فونویه احداث شده، هزینه‌های جاری این کشور را به‌خوبی تأمین می‌کنند. راه‌های زمینی موناکو، متراکم‌ترین شبکۀ راه‌های جهان است و شمار گردشگرانی که در سال ۲۰۰۰ با اتوبوس و ترن به این سرزمین مسافرت کردند، به حدود ۴.۵ میلیون نفر در سال رسید. شهر موناکو فرودگاه بین‌المللی ندارد و پروازهای بین‌المللی آن را شرکت هواپیمایی هلی‌ایرِ موناکو[۹] از طریق فرودگاه شهر نیس در فرانسه و به‌وسیلۀ بال‌گردهای مسافربری برعهده دارد.
حکومت و سیاست. براساس قانون اساسی مصوبِ ۱۹۶۲ نظام حکومتی موناکو سلطنتی موروثی چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است. مجلس ملی موناکو ۲۴ عضو دارد که مردم، آنان را برای یک دورۀ پنج‌ساله انتخاب می‌کنند. افزون بر مجلس مذکور، شورای شهر موناکو نیز از پانزده نماینده تشکیل شده و دورۀ آن نیز پنج سال است. رهبر حزب اکثریت، سِمت نخست‌وزیری کشور و تشکیل هیئت دولت را عهده‌دار است.
مردم و تاریخ. جمعیت کشور موناکو ۳۵,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۱۷۹.۵ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد و از این لحاظ یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان به‌شمار می‌آید. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۰.۴ درصد است و ۴۷ درصد از مردم آن را فرانسوی‌ها تشکیل می‌دهند. ۹۵ درصد از این جمعیت پیرو آیین کاتولیک‌اند و ۱۰۰ درصد آنان در شهرها به‌سر می‌برند. زبان رسمی آنان فرانسه است. امید به زندگی در کشور موناکو حدود ۸۰ سال است و ۱۰۰ درصد مردم این کشور باسواداند. موناکو در قرن‌های پیش از میلاد مسیح از ماندگاه‌های فنیقیان بود. پس از آن در اختیار یونانی‌ها قرار گرفت و بعدها ضمیمۀ امپراتوری روم شد. از ۱۲۹۷ تا ۱۷۹۲ شاهزادگان گریمالدی[۱۰] آن‌جا را اداره می‌کردند. در ۱۷۹۳ تحت تأثیر انقلاب فرانسه قرار گرفت و ادارۀ امور آن به‌دست انقلابیون افتاد. کنگرۀ وین در ۱۸۱۵، استقلال موناکو را به رسمیت شناخت و دفاع از آن را برعهدۀ شاهان ساردنی گذاشت و فرانسه در قرارداد ۱۹۱۸ خودگردانی و استقلال داخلی موناکو را به رسمیت شناخت. براساس قانون اساسی ۱۹۶۳ اختیارات اعضای منتخب مجلس ملی افزایش یافت و مجلس و سلطنت در امر ادارۀ کشور به یک اندازه سهیم شدند.