ناوزمین
ناوزَمین (geosyncline)
در زمین‌شناسی، ویژگی ساختاری مهم پوستۀ زمین. ناوزمین به‌صورت کمربندی از رسوب‌های فعال آغاز، و سرانجام به ناوه تبدیل می‌شود. این ناو ممکن است میلیون‌ها سال دست‌نخورده باقی بماند، اما معمولاً رسوب‌هایی که در آن ته‌نشین شده‌اند به‌شدت چین می‌خورند و به‌شکل رشته‌کوهی فرارانده می‌شوند. مفهوم ناوزمین نخستین بار در دهۀ ۱۸۵۰ و هنگامی مطرح شد که جیمز هال، زمین‌شناس امریکایی، که در ایالت نیویورک به مطالعات زمین‌شناختی مشغول بود متوجه شد که سازندهای رسوبی دورۀ دوُنیَن رو به‌شمال غربی رفته‌رفته نازک‌تر می‌شوند و در سپر کانادا شکل گوه‌ای پیدا می‌کنند، اما به‌سمت جنوب شرقی سازندهایی با همان عمر رفته‌رفته ضخیم می‌شوند. به‌علاوه، با وجود آن‌که سازندهای واقع بر لبۀ سپر تقریباً تخت بودند، سازندهای واقع در جنوب شرقی به‌شدت چین‌خوردگی داشتند. ویژگی‌های ناومانند دیگری نیز یافت شدند که نیای اغلب کمربندهای کوهزایی به‌شمار می‌روند. بعدها دو نوع ناوزمین شناسایی شدند. ناوزمین‌های غیرآتشفشانی که در طول فلات‌های قاره تشکیل شده‌اند و ناوزمین‌های آتشفشانی که در طول خیزهای قاره‌ای، به‌سمت دریا، تشکیل شده‌اند. ناوزمین‌های غیرآتشفشانی در نقاطی یافت می‌شوند که رودخانه‌ها به اندازۀ کافی رسوب به‌سمت دریا می‌برند و دلتاهای عظیم در حال فرونشست تشکیل می‌دهند. مصب رود نیل یا میسی‌سیپی از آن جمله‌اند. ناوزمین‌های آتشفشانی با درازگودال‌های اقیانوسی عمیقی برخورد می‌کنند و در جایی تشکیل می‌شوند که یک صفحه از پوستۀ زمین به زیر صفحۀ دیگر فرورانده می‌شود. رسوب‌ها و سنگ‌های آتشفشانی این درازگودال‌ها از کف اقیانوس فرارانده شده‌اند و به این ترتیب، رشته‌کوه‌هایی مانند کوست رنجز، در غرب امریکای شمالی، تشکیل شده‌اند.