نشان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نشان

نشان صليب لياقت جنگي با شمشير

(یا: مدال) قطعات فلزی سکه‌مانند قالب‌ریزی یا ضرب‌شده که اهدای آن گرامی‌داشت رویدادی تاریخی یا علامت تقدیر و بزرگداشت کسی به مناسبت خدمتی برجسته به اجتماع یا دلاوری و پیروزی در جنگ و نبرد است و یا نشانۀ عضویت در جامعه، یا گروهی ویژه شمرده می‌شود. مدال و نشان معمولاً با نوار و سنجاق به یقه یا جلوی سینه نصب می‌شود. اکثر مدال‌ها و نشان‌ها در ابعادی بسیاری کوچک‌اند که رُزِت خوانده می‌شود. رُزِت بر یقۀ سمت چپ دارندۀ مدال سنجاق می‌شود و از رنگ و شکل آن می‌توان پی‌برد که صاحب آن چه نوع مدالی دریافت‌ کرده است. اهدای مدال و نشان با لوحی همراه است که به‌نام دریافت‌کننده صادر شده است. در مسابقات ورزشی نیز به قهرمانان و نفرات دوم و سوم مدال می‌دهند. پرافتخارترین مدال‌های ورزشی، مدال طلای قهرمانی در المپیک است. در ایران و کشورهای اسلامی تا اعصار اخیر مدال و نشان وجود نداشته و پس از آشنایی شرقیان با تمدن غربی و مظاهر آن به این سرزمین‌ها آمده است. در ایران و بلاد اسلامی فرستادن خلعت و شمشیر از جانب فرمانروایان برای بزرگان کشوری و لشکری معادل مدال و نشان در دنیای غرب بود و بالاترین افتخار هدیه‌گرفتن جامۀ خاصۀ سلطانی شمرده می‌شد. اولین نشان رسمی ایران نشان شیر‌وخورشید بود که در زمان محمدشاه قاجار رسمیت یافت. در عصر پهلوی مهم‌ترین نشان‌های غیر نظامی نشان تاج و نشان همایون، هر یک با پنج درجۀ مختلف بود که بالاترین آن‌ها درجۀ یکم با حمایل محسوب می‌شد. برای نظامیان نیز بالاترین مدال ذوالفقار و سپه در نظر گرفته شده بود. در جمهوری اسلامی نشان‌های گوناگون در سطوح مختلف از قبیل نشان خدمت، شجاعت، پژوهش، تعلیم و تربیت و غیره وجود دارد که به افراد ذیصلاح در زمینه‌های مختلف اعطا می‌شود.