نمونه گیری (ریاضیات)
نمونه‌گیری (ریاضیات)(sampling)
در آمار، انتخاب گروه کوچکی از موارد به‌منزلۀ نماینده و معرف کل موارد. مثلاً، برای بازارسنجی[۱] به‌روش نظرخواهی[۲] (پیمایش)، معمولاً سؤال‌کردن از تک‌تک مشتریان عملی نیست. همچنین، برای کنترل کیفیت[۳]، پرهیز از هزینۀ آزمودنِ تک‌تک کالاهای تولیدشده مهم است و به این سبب، نمونه‌ای را انتخاب و بررسی می‌کنند. نمونۀ تصادفی[۴] را به تصادف (شانسی) انتخاب می‌کنند. مثلاً، برای نظرخواهی پستی دربارۀ انتخابات، از میان هر صد نفر رأی‌دهندۀ بالقوه از یک نفر، به‌تصادف، سؤال می‌کنند. برای انتخاب نمونۀ تصادفی طبقه‌بندی‌شده[۵]، نخست یک گروه را انتخاب می‌کنند و سپس، نمونه‌ای تصادفی از آن گروه می‌گیرند. مثلاً، تولیدکنندگان وسایل مراقبت از نوزاد ممکن است زنان باردار را گروه درنظر بگیرند و سپس، نمونه‌ای تصادفی از آن گروه را انتخاب و بررسی کنند. بررسی نمونه‌ای سهمیه‌ای[۶] براساس نمونه‌ای صورت می‌گیرد که در آن، ترکیب نمونه با کل جامعۀ مورد بررسی تطبیق کند. مثلاً ممکن است روان‌شناسی بخواهد با ۲۰ پسربچۀ ۵ تا ۱۰ساله، ۲۰ دختربچۀ ۵ تا ۱۰ ساله و ۲۰ پسر ۱۰ تا ۲۰ ساله مصاحبه کند.
انتخاب نمونه. اندازۀ نمونه مهم است. نمونه باید به اندازۀ کافی بزرگ باشد تا نمایندۀ کل گروه تلقی شود و در عین حال آن‌قدر بزرگ نباشد که بررسی آن بیش از حد دشوار شود. به‌هرحال، هر قدر نمونۀ به‌کار‌رفته بزرگ‌تر باشد، نتایج دقیق‌تر خواهد بود. نمونه همچنین باید از کل جامعه، به تناسب، انتخاب شود، وگرنه داده‌های جمع‌آوری شده در اصطلاح آماری «اُریب[۷]» خواهند بود و تصویر بی‌طرفانه و درستی از واقعیت کل جامعه ارائه نمی‌کنند. مثلاً، هنگام بررسی جامعه‌ای انسانی، نسبت‌های مردان، زنان، و کودکان در نمونۀ انتخاب‌شده باید منعکس‌کنندۀ این نسبت‌ها در کل جامعه باشد. اگر هیچ اطلاعی دربارۀ مشخصات یک گروه در دست نباشد، معمولاً از نمونه‌گیری تصادفی استفاده می‌کنند که در آن، همۀ اعضای گروه شانس مساوی برای انتخاب دارند. در نمونه‌گیری تصادفی، ممکن است برای افزایش دقت، چند نمونه را انتخاب کنند و متوسط[۸] نتایج را در نظر بگیرند.