نورجهان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نورجهان (قندهار 984 ـ لاهور 1055ق)

نورجهان
نورجهان

شاعر و شهبانوی هند. دختر خواجه غیاث‌الدین محمد، وزیر شاه طهماسب اول صفوی، و همسر نورالدین جهانگیر گورکانی بود و در سفر پدر در 984ق به هند به دنیا آمد. غیاث‌الدین به علت لیاقتش در دربار اکبرشاه ترقی کرد و از جهانگیرشاه، لقب «اعتمادالدوله» گرفت. مهرالنّسا نیز به دربار اکبرشاه راه یافت و مورد علاقه و توجه جهانگیر واقع شد. از این‌رو، جهانگیر شوهر مهرالنّسا، علی‌‌قلی بیگ را، معروف به شیرافکن که از سرداران جهانگیر بود، کشت و با وی ازدواج کرد. مهرانسا زنی با کفایت و زمام حکومت همسرش در اختیار او بود و از جهانگیر نیز لقب‌های «نورمحل» و «نورجهان» و پس از مرگ پدر نیز، لقب «اعتمادالدوله» گرفت و سکه به نام خود زد و مسئولیت حرمسرا و امور دولتی به او واگذار شد و احکام و فرامینش در هند معتبر و طغرای فرمان‌ها به نام او بود و شخصاً به امور مردم رسیدگی می‌کرد. در زمان جهانگیر بر سر جانشینی او، میان نورجهان و شاه‌جان، فرزند جهانگیر، اختلاف افتاد و این امر موجب فتنه‌هایی در کشور شد. پس از مرگ جهانگیر، شاه‌جهان ارتباط نورجهان را با اُمرا قطع کرد. نورجهان تا پایان عمر در لاهور زندگی کرد و سالی 200هزار روپیه مقرری از شاه‌جهان می‌گرفت. وی در تولید پوشاک زنانه و شیرینی‌جات و عطریات، مخصوصاً در تولید گلاب خاصی به نام عطر جهانگیر، ذوق وافر داشت و به شکار نیز علاقه‌مند بود. از او بناهای بسیاری برجای مانده که می‌توان از مسجد سنگی در سرینگر، باغ نورافشان، سرای نورجهان در پنجاب، باغ‌ها و محلات زیبایی در لاهور نام برد.