هشت پا
هشت‌پا (octopus)
(یا: اختاپوس) جانور نرم‌تن[۱] دریایی، با بدنی گرد یا بیضی و هشت بازوی استوانه‌ای، موسوم به تانتاکول[۲]، که روی حلقه‌ای دهان را احاطه کرده است. اختاپوس‌ها جانورانی منزوی‌اند و به‌تنهایی در خانه‌ای صخره‌ای زندگی و از خرچنگ‌ها و سایر جانوران کوچک تغذیه می‌کنند. حدود ۵۰ گونه اختاپوس یافت شده است که در همۀ اقیانوس‌های جهان زندگی می‌کنند. برخی کوچک‌اند و بدنی به طول هشت سانتی‌متر دارند، اما بزرگ‌ترین گونۀ آن‌ها در دریاهای عمیق ممکن است به طول بیست متر برسد.
رفتار. اختاپوس‌ها قادرند رنگ بدنشان را تغییر دهند و به رنگ محیط اطراف درآیند. با بازوهایشان حرکت می‌کنند و با فوران آب از بدن، خود را با فشار به جلو پرتاب می‌کنند. ردیف‌هایی از بادکش در طول هر بازو (تانتاکول) دارند که برای شنا به کار می‌آید و به خزیدن آن‌ها در اطراف بستر اقیانوس کمک می‌کند. این بادکش‌ها به جانور اجازه می‌دهند که در شکاف‌ها و درزها جست‌وجو و شکار کند. اختاپوس جانوری گوشت‌خوار[۳] (ماهی‌خوار) است و معمولاً از خرچنگ‌ها، میگوها، و صدف‌های خوراکی تغذیه می‌کند. گونه‌های بزرگ‌تر شکارچی کوسه‌ها و سگ‌ماهی‌هایند. اختاپوس‌ها شکار را با بازوهایشان می‌گیرند و آن را به‌طرف آرواره‌های منقارمانند قویشان می‌کشند. به‌محض این‌که اختاپوس شکار را گاز بگیرد، برای کشتن آن بزاقی سمی به بدنش تزریق می‌کند. اختاپوس‌ها به‌سبب ترس یا برای دوری کردن از دشمنان، جوهری سیاه از بدن خود به بیرون می‌پاشند که آن‌ها را پنهان می‌کند و اجازه می‌دهد فرار کنند. اختاپوس‌ها بسیار زیرکند. این جانوران دارای دو چشم بسیار توسعه‌یافته، نظیر چشم‌های مهره‌داران‌اند. نظیر ماهی‌ها با آبشش تنفس می‌کنند اما به‌سبب داشتن سه قلب منحصربه‌فردند. اختاپوس‌ها متعلق به شاخۀ نرم‌تنان[۴]، ردۀ سرپایان[۵]، بالاتیره قاب‌بالان[۶]اند. حدود ۵۰ گونۀ شناخته‌شده دارند که شامل اختاپوس معمولی[۷] (Octopus Vulgaris) می‌شود. طول اختاپوس معمولی ممکن است به دو متر برسد. اختاپوس حلقه آبی استرالیایی[۸] (genus Hapalochanea) که بر اثر تزریق بزاق سمی پس از گاز گرفتن قادر است انسان را در مدت پانزده دقیقه بکشد، و نیز اسکوئید غول‌پیکر دریای عمیق[۹] (Architeuthis dux) ممکن است حدود بیست متر رشد کنند.