ونزویلا
وِنِزوئِلا (Venezuela)
موقعیت. جمهوری فدرال ونزوئلا در شمال نیم‌قارۀ امریکای جنوبی و در ساحل جنوبی دریای کارائیب[۱] جا دارد. از شمال شرقی به اقیانوس اطلس، از شرق به کشور گویان، از جنوب شرقی و جنوب به برزیل، از غرب به کلمبیا، و از شمال به دریای کارائیب محدود شده است. مساحت این کشور ۹۱۶,۴۶۵ کیلومتر مربع و شهر کاراکاس[۲] پایتخت آن است.
| ونزویلا | |
|---|---|
| نام فارسی | وِنِزوئِلا |
| نظام سیاسی | جمهوری فدرال با یک نهاد قانون‌گذاری |
| جمعیت | ۲۹,۳۵۹,۰۰۰ نفر |
| موقعیت | شمال نیم‌قارۀ امریکای جنوبی |
| پایتخت | کاراکاس |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۳۲ |
| رشد سالانه (درصد) | ۱.۸ |
| شهرهای اصلی | کاراکاس، ماراکای، والنسیا، لوس تِکِس، لاسونسیون، سان کریستوبال، سیودادگایانا |
| زبان | اسپانیایی |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۹۱۶,۴۶۵ |
سیمای طبیعی. رودخانۀ اورینوکو[۳]، بلندترین رودخانۀ امریکای جنوبی و مهم‌ترین رود ونزوئلا، با درازای ۲,۴۰۰ کیلومتر، کشور مزبور را از غرب به شرق می‌پیماید و این سرزمین را به دو نیمۀ شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند: الف ـ نیمۀ جنوبی، یا ارتفاعات گویان[۴]، که از جنوب دلتای رود اورینوکو تا مرز گویان و برزیل گسترده شده، از رشته‌کوه‌های سیرا پاریما[۵] و سیرا پاکارایما[۶] تشکیل یافته است و آبشار آنجل[۷]، بلندترین آبشار جهان با ارتفاع ۹۷۸ متر، در پارک ملی کانائیما[۸] و در شرق همین ارتفاعات قرار دارد. بلندترین نقطۀ این قسمت، کوه رورایما[۹]، با ارتفاع ۲,۸۱۰ متر در مرز مشترک سه کشور ونزوئلا، گویان، و برزیل قرار دارد. رودخانه‌های بسیاری این نیمه را مشروب می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از ونتواری[۱۰]، کوچیورو[۱۱]، کائورا[۱۲]، و کارونی[۱۳]. ب ـ نیمۀ شمالی ونزوئلا از سه بخش متفاوت به شرح زیر تشکیل شده است: ۱) جلگۀ یانوس[۱۴] که رودخانۀ اورینوکو از حاشیۀ جنوبی آن می‌گذرد و رشته‌کوه‌های کوردیرا دِ مریدا[۱۵]، و کوه‌های ساحلی ونزوئلا مرز شمالی آن را تشکیل می‌دهند. جلگۀ مزبور حدود یک‌سوم از سرزمین ونزوئلا را شامل می‌شود و با شیبِ ملایم به دلتای رود اورینوکو منتهی می‌شود و رودخانه‌های متعددی آن را مشروب می‌کنند که عبارت‌اند از رود مرزی مِتا[۱۶] در مرز کلمبیا، کاپاناپارو[۱۷]، آرائوکا[۱۸]، و آپوره[۱۹]. ۲) رشته‌کوه‌های کوردیرا دِ مریدا، که در دنبالۀ کوه‌های آند کلمبیا قرار دارند، از جنوب غربی به‌سوی شمال شرقی کشیده شده و به موازات خط ساحلی دریای کارائیب تا درّۀ رود اوناره[۲۰] ادامه یافته‌اند. بلندترین نقطۀ کشور، پیکو بولیوار[۲۱]، با ارتفاع ۵,۰۰۷ متر در همین کوه‌ها و در پارک ملی مریدا، در جنوب دریاچۀ ماراکایبو[۲۲]، جا دارد. بیشتر آبادی‌ها و تأسیسات ونزوئلا در این ارتفاعات، به‌ویژه در کوه‌پایه‌های شمالی آن، قرار گرفته‌اند و رودخانه‌های اوناره و توکویو[۲۳] مهم‌ترین زهاب‌های این منطقه‌اند. ۳) از حدود کوه پیکو بولیوار، رشتۀ دیگری با نام سیرا دِ پریخا[۲۴] از کوه‌های مریدا جدا می‌شود و در امتداد مرز کشور کلمبیا روبه شمال ادامه می‌یابد. ناحیۀ میان این رشته و کوه‌های مریدا را فروبومان[۲۵] ماراکایبو فرا گرفته است. ناحیۀ مزبور، که کوچک‌ترین بخش طبیعی کشور ونزوئلا است، حدود ۶۵هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و تالاب[۲۶] ماراکایبو نواحی مرکزی آن را تشکیل داده است. این تالاب که ۱۲۰×۲۱۰ کیلومتر است، به‌وسیلۀ تنگه‌ای با پهنای ۱۵ کیلومتر و ژرفای ۱۱ متر با خلیج ونزوئلا[۲۷]، در کرانۀ جنوبی دریای کارائیب، مرتبط است و نفت‌کش‌ها و ناوهای بزرگ اقیانوس‌پیما را در خود جا می‌دهد. شهر ماراکای[۲۸] و نیز میدان‌ها و تأسیسات نفتی ونزوئلا در همین ناحیه قرار دارند و رود کاتاتومبو[۲۹] مهم‌ترین رودخانۀ آن است. کشور ونزوئلا از نظر اداری به یک ناحیۀ فدرالِ[۳۰] پایتخت و ۲۳ ایالت[۳۱] تقسیم می‌شود و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از کاراکاس، ماراکای، والنسیا، لوس تِکِس[۳۲]، لاسونسیون[۳۳]، سان کریستوبال[۳۴]، و سیودادگایانا[۳۵]. در آب‌های ساحلی این کشور نیز ۷۲ جزیره قرار دارد که جزو سرزمین ونزوئلا محسوب می‌شوند و بزرگ‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از مارگاریتا[۳۶] و لا تورتوگا[۳۷]. اقلیم ونزوئلا از معتدل مایل به گرم تا مدارگانی[۳۸] متغیر است. نوسان دمای آن در طول سال اندک و بارندگی فراوان از ویژگی‌های اقلیمی آن است. فصل خشک این کشور آذر تا فروردین و فصل گرم آن تیر و مرداد است. میانگین دمای شهر کاراکاس در دی‌ماه ۱۸.۵ درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۲۰.۵ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۸۳۳ میلی‌متر است. حدود ۵۵ درصد از مساحت این کشور پوشیده از جنگل درختان نخل، انبه و پروانه‌آساست و جلگۀ یانوس، به‌ویژه دلتای رود اورینوکو، را علفزارهای بلند و باتلاق‌های پوشیده از درخت انبه فرا گرفته است. ببر و پلنگ، میمون، تنبل، مورچه‌خوار، خرس، آهو، آرمادیلو و نیز پرندگانی چون فلامینگو، حواصیل، لک‌لک و خزندگانی مانند تمساح و مارهای بزرگ حیات وحش آن را تشکیل می‌دهند.
اقتصاد. ونزوئلا از نظر اقتصادی به‌شدت به نفت و مواد معدنی وابسته است و بالطبع نوسان قیمت‌های بین‌المللی اقتصاد آن را دستخوش دگرگونی‌ها پیش‌بینی‌نشده می‌کند. نیروی الکتریسیتۀ این کشور با نفت و گاز و نیز به‌شیوۀ برقابی[۳۹] تولید می‌شود. بیشتر تأسیسات صنعتی ونزوئلا پیرامون شهر مورون[۴۰]، در غرب پایتخت، و نزدیک دریاچۀ ماراکایبو قرار دارند. شهر ماراکای، واقع در ساحل غربی دریاچۀ مزبور، نیز به تولید مواد غذایی و دارویی و ماشین‌آلات و وسایل الکترونیکی اختصاص یافته و صنایع فلزی در اطراف شهر سیوداد گایانا تمرکز یافته است. علاوه‌بر نفت و گاز، که ذخایر آن به‌ترتیب به ۷۲.۵ میلیارد بشکه و ۳۲میلیارد متر مکعب می‌رسد، طلا، الماس، مس، روی، سرب از دیگر منابع معدنی این کشور محسوب می‌شوند. اراضی زیر کشت ونزوئلا نسبتاً کوچک و محدود است و بخشی از مواد غذایی مورد نیاز آن از خارج وارد می‌شود. موز، ذرت، قهوه، نیشکر، توتون، کاکائو، برنج، گندم، پنبه، و حبوبات از محصولات کشاورزی این سرزمین است و دامداری‌های آن، که بیشتر در جلگۀ یانوس متمرکزند، نقش مهمی دارند. صنعت شیلات این کشور نیز اهمیت بسیار دارد و محصول آن به حدود ۵۰۰هزار تن در سال می‌رسد.
حکومت و سیاست. نوع حکومت ونزوئلا جمهوری فدرال با یک نهاد قانون‌گذاری است. مجلس ملی ونزوئلا ۱۶۵ عضو دارد که مردم آنان را انتخاب می‌کنند و دورۀ نمایندگی آنان پنج سال است. رئیس‌جمهور این کشور نیز با رأی مردم و برای یک دورۀ ۶ساله برگزیده می‌شود. او دارای قدرت اجرایی است و تشکیل هیئت دولت از وظایف اوست.
مردم و تاریخ. جمعیت ونزوئلا ۲۹,۳۵۹,۰۰۰ نفر (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن ۳۲ نفر در کیلومتر مربع است. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۱.۸ درصد است و مستیسو[۴۱]ها ۶۹ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. ۹۲ درصد از مردم این کشور مسیحی کاتولیک‌اند و ۸۷ درصد از آنان در شهرها به‌سر می‌برند. زبان رسمی ونزوئلا اسپانیایی است. ونزوئلا از ۲۰۰۰پ‌م مسکونی بوده و کاریب[۴۲]ها پیش از کشف قاره جدید در آن زندگی می‌کردند. آلونسو دِ اخدا[۴۳] و آمریگو وسپوتچی[۴۴] در ۱۴۹۹ در کرانه‌های آن پیاده شدند و به شناسایی آن‌جا پرداختند. نخستین ماندگاه اروپایی را نیز اسپانیایی‌ها در ۱۵۲۰ در کومانا[۴۵] تأسیس کردند و شهر کاراکاس را در ۱۵۶۷ بنا نهادند. ونزوئلا در ۱۷۱۸ ضمیمۀ نایب‌السلطنۀ اسپانیا در نیوگرانادا (غرناطۀ جدید)[۴۶] شد و تا آغاز قرن ۱۹ عملاً در نظارت اداری اسپانیا قرار داشت. فرانسیسکو میراندا[۴۷] و پس از او سیمون بولیوار[۴۸] رهبری استقلال امریکای جنوبی را دردست گرفتند و اسپانیا را در نبرد ۱۸۲۱ شکست دادند؛ درپی آن ونزوئلا، کلمبیا، و اکوادور با هم متحد شدند و جمهوری گران کلمبیا[۴۹] را تأسیس کردند. ونزوئلا در ۱۸۲۹ از اتحادیۀ مزبور جدا شد و نظامیان ونزوئلایی حدود یک قرن خودکامانه بر آن فرمانروایی کردند. کشف معادن نفت در ۱۹۲۰ وضع را دگرگون کرد و رشد اقتصادی این کشور آغاز شد. نخستین قانون اساسی ونزوئلا در ۱۹۴۷ تدوین و تصویب شد و با کودتای نظامی ۱۹۴۸ نظام خودکامانۀ دیگری بر آن حاکم گردید. رومولو بتانوکورِ[۵۰] دموکرات در ۱۹۵۸ به ریاست جمهوری رسید و همراه با دیگر کشورهای تولیدکنندۀ عمدۀ نفت سازمان اوپک[۵۱] را پایه‌گذاری کرد. براساس قانون اساسی ۱۹۹۹ نام رسمی این کشور به جمهوری بولیواری ونزوئلا تغییر یافت و نظام جمهوری فدرال بر آن حاکم شد.
- ↑ Caribbean Sea
- ↑ Caracas
- ↑ Orinoco
- ↑ Guiana Highlands
- ↑ Siera Parima
- ↑ Siera Pacaraima
- ↑ Angel Falls
- ↑ Canaima National Park
- ↑ Roraima
- ↑ Ventuari
- ↑ Cuchiuero
- ↑ Caura
- ↑ Caroni
- ↑ Llanos
- ↑ Cordillera de Merida
- ↑ Meta
- ↑ Capanaparo
- ↑ Arauca
- ↑ Apure
- ↑ Unare
- ↑ Pico Bolivar
- ↑ Maracaibo
- ↑ Tocuyo
- ↑ Ciera de Perija
- ↑ lowlands
- ↑ etang
- ↑ Gulf of Venezuela
- ↑ Maracay
- ↑ Catatumbo
- ↑ Federal District
- ↑ state
- ↑ Los Teques
- ↑ La Asuncion
- ↑ San Cristobal
- ↑ Ciudad Guayana
- ↑ Margarita
- ↑ La Tortuga
- ↑ tropical
- ↑ hydro electric
- ↑ Moron
- ↑ Mestizo
- ↑ Carib
- ↑ Alonso de Ojeda
- ↑ Amerigo Vespucci
- ↑ Cumana
- ↑ New Granada
- ↑ Francisco Miranda
- ↑ Simon Bolivar
- ↑ Gran Colombia
- ↑ Romulo Betancourt
- ↑ OPEC