پرون، خوان دومینگو (۱۸۹۵ـ۱۹۷۴)

پِرون، خوان دومینگو (۱۸۹۵ـ۱۹۷۴)(Perón, Juan Domingo)

دولتمرد آرژانتینی و دیکتاتور آن کشور (۱۹۴۶ـ۱۹۵۵ و نیز از ۱۹۷۳ تا زمان مرگ). شخصیت جذاب و فعالیت‌های سیاسی همسر دومش، اِوا (اویتا)، محبوبیت پرون را بیش از پیش تقویت کرد. پس از مرگ اویتا در ۱۹۵۲، محبوبیت پرون کاهش‌ یافت و، با افزایش مشکلات اقتصادی و ناآرامی‌های کارگری، در کودتای نظامی ۱۹۵۵ سرنگون شد. در ابتدا به پاراگوئه و در ۱۹۶۰ به اسپانیا گریخت. در ۱۹۷۳ از تبعید به کاخ ریاست‌جمهوری بازگشت، اما حین خدمت درگذشت (۱۹۷۴)، و همسر سومش، ایزابل پرون، جانشین او شد. پرون، افسر با تجربۀ ارتش، با شرکت در کودتای نظامی راست‌گرا موجب سرنگونی حکومت آرژانتین شد (۱۹۴۳). در دولت جدید وزیر کار و رفاه اجتماعی بود و برنامۀ طرفداری از کارگران را در‌پیش ‌گرفت که او را در میان «بی‌پیراهن‌ها» (اتحادیه‌های کارگری سابق) محبوب کرد؛ این اتحادیه‌ها بعد به سازمان‌هایی مبارز تبدیل شدند. پرون با حمایت آنان و کمک همسرش اوا، در انتخابات ریاست‌جمهوری (۱۹۴۶) پیروز شد. به اصلاحات اجتماعی دست زد، اما با مشکلات اقتصادی روبه‌رو شد، و رفته‌رفته با توسل به شیوه‌های دیکتاتوری، باعث سلب حمایت کلیسای کاتولیک از خود شد. پرون عامل اصلی تغییرات پایدار در سیاست ملی بود، و امروزه پرونیسم همچنان نیروی سیاسی قدرتمندی قلمداد می‌شود.