چرخه کربن
چرخۀ کربن (carbon cycle)
چرخه‌ای که کربن طی می‌کند و در طبیعت بازیافت می‌شود. دی‌اکسید کربن[۱] حاصل از تنفس موجودات زنده در جو رها می‌شود، گیاهان و ارگانیسم‌هایی مانند دیاتومه[۲]ها و تک‌سلولی[۳]هایی مانند پلانکتون اقیانوسی آن را جذب و طی فرآیند فتوسنتز به کربوهیدرات‌ها[۴] تبدیل می‌کنند. اکسیژنِ تولیدی این کربوهیدرات‌ها دوباره در جو آزاد می‌شود. کربنی که این موجودات ذخیره می‌کنند به‌صورت‌های گوناگون دوباره به چرخه برمی‌گردد. در ساده‌ترین چرخه، جانوری گیاهی را می‌خورد و کربن، به بدن جانور منتقل می‌شود. کربن از تجزیه مواد گیاهی فاسدشده و سوختن سوخت‌های فسیلی، مانند زغال‌سنگ، نیز آزاد می‌شود. اقیانوس‌ها ۲۵ تا ۴۰ درصد کل دی‌اکسید کربن آزادشده در جو را جذب می‌کنند. امروزه براثر افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی و وقوع آتش‌سوزی در بخش وسیعی از جنگل‌های مناطق گرمسیری، میزان دی‌اکسید کربنِ جو زمین افزایش یافته و در چرخۀ کربن اختلال به‌وجود آمده است. این اختلال احتمالاً بر اثر گلخانه‌ای نیز مؤثر است. چرخۀ کربن برای ادامۀ حیات ضروری است، زیرا مقدار کربن در زمین و اتمسفر آن محدود است. کربن دایماً بازیافت می‌شود تا حیات برقرار بماند. مواد شیمیایی دیگری که برای ادامۀ حیات ضروری‌اند عبارت‌اند از نیتروژن، گوگرد، و فسفر. این مواد نیز در چرخه‌های طبیعی بازیابی می‌شوند.