چهارمضراب

چهارمضراب
نام یکی از فرم‌های موسیقی ایران در سال‌های اخیر. چهارمضراب یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین فرم‌های موسیقی است که اساساً بی‌کلام است و ساختمان آن براساس یک یا چند فیگور ریتمیک قرار دارد که «پایه» نامیده می‌شود و اغلب در وزن‌های ۸/۶، ۱۶/۶ و ۴/۲ است و گاهی در وزن‌های دیگر نیز ساخته می‌شود. در ردیف موسیقی ایران نمونه‌های ساده‌ای از چهارمضراب وجود دارد، مانند چهارمضراب نوا، همایون، دلکش، ماهور، در ردیف موسی معروفی، و سه‌گاه که برخی از آن‌ها در شروع دستگاه نواخته می‌شود؛ مانند چهارمضراب نوا، همایون، و سه‌گاه و برخی مابین گوشه‌ها نواخته می‌شود، مانند چهارمضراب ماهور یا دلکش. گوشه مجلس‌افروز که امروز در ردیف موسیقی موجود است، در واقع نوعی چهارمضراب محسوب می‌شود. اولین هنرمندی که به‌شکل تخصصی روی چهارمضراب کار کرد، استاد ابوالحسن صبا بود که چهارمضراب‌های متنوعی را در همه دستگاه‌ها ابداع کرد. چهارمضراب ماهور او، که برخی به اشتباه آن را به درویش نسبت می‌دهند، بسیار معروف است. پس از صبا، فرامرز پایور، پرویز مشکاتیان، و حسین علیزاده، روی این فرم بیش از دیگران کار کردند و آثاری به‌صورت کتاب و نوار انتشار دادند. از چهارمضراب‌های معروف معاصر می‌توان چهارمضراب مخالف سه‌گاه اثر پایور؛ شورانگیز اثر مشکاتیان؛ بیات ترک اثر حسین علیزاده را نام برد.