کارن
کارِن (Karen)
از اقوام آسیای جنوب شرقی. شمارشان به ۱.۹میلیون تن میرسد و در بخش شرقی میانمار[۱] (برمه)، تایلند و دلتای رود ایراوادی[۲] زندگی میکنند. کارنها از دیرباز بهشیوه نوبتکار کشاورزی میکردند. ادیان اصلی آنها آیین بودا و مسیحیت است و زبانشان به شاخۀ تای در خانوادۀ زبانی چینی ـ تبتی[۳] تعلق دارد. در ۱۹۸۴ دولت برمه کارزاری نظامی را برضد ارتش آزادیبخش ملی کارن، شاخۀ نظامی اتحادیۀ ملی کارن، آغاز کرد. قانون دولتی و شورای نظم میانمار استفاده از غیرنظامیان کارن را بهمثابۀ کارگران اجباری در ۱۹۹۵ـ۱۹۹۶، بهویژه برای ساختن راهآهن ییتاوی[۴] و جادهها، افزایش داد. در همین حال روستاهای کارن جابهجا شدند، محصولاتشان تخریب، اموالشان مصادره و هزاران نفر از آنان وادار به گریز به تایلند شدند. پس از استقلال برمه در ۱۹۸۴، کارنها بهشدت در مقابل فرآیند ادغامشدن در برمه مقاومت کردند. سه بخش از برمه با نامهای کانتاراوادی[۵]، باولاکه[۶] و کیبوگی[۷]، که پیشتر دولتهای کارِنی[۸] نامیده میشدند، در ۱۹۵۴ دولت کایا[۹] را (در مساحتی برابر ۱۱,۹۰۰ کیلومتر مربع) پدید آوردند، در حالیکه بخشهایی از نواحی تونگو[۱۰]، تاتون[۱۱] و اَمرست[۱۲] دولت کارن را (با مساحتی در ح ۳۰هزار کیلومتر مربع) تشکیل دادند؛ این دو دولت تا اندازهای خودمختار بودند.