کمینفرم
کُمینْفُرْم (Cominform)
| کمینفرم | |
|---|---|
| نام فارسی | کمینفرم |
| نوع کاربری | سازمان |
| نام لاتین | Cominform |
| نام گسترده | دفتر اطلاعات کمونیستی |
| سال تاسیس | از ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۶ |
| موسس | آندری ژدانوف |
| علت تاسیس / تشکیل | تبادل اطلاعات بین احزاب کمونیست اروپایی |
| گروه مقاله | مدیریت و سازمانهای بین المللی |
(مخفف دفتر اطلاعاتِ کمونیستی[۱]) سازمانی که آندری ژدانوف[۲] (۱۸۹۶ـ۱۹۴۸) برای تبادل اطلاعات بین احزاب کمونیست اروپایی تأسیس کرد و از ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۶ فعال بود. کمینفرم احیای بین‌الملل کمونیستی [۳] یا کمینترن[۴] بود که رسماً در ۱۹۴۳ منحل شده بود. یوگسلاوی در ۱۹۴۸ از کمینفرم اخراج شد. کمینفرم با تصمیم نُه حزب کمونیست اروپایی (شوروی، چکسلوواکی، لهستان، مجارستان، رومانی، بلغارستان، یوگسلاوی، فرانسه، و ایتالیا) دایر بر ایجاد «دفتر اطلاعات» در بلگراد شکل گرفت. انحلال کمینترن در ۱۹۴۳، که با هدف تبلیغاتی معطوف به افکار عمومی متفقین صورت گرفته بود، کاملاً به نفع شوروی بود، زیرا در هدایت و کنترل همۀ احزاب کمونیست از مرکز واحدی در مسکو تغییری به‌وجود نیاورد. با پایان یافتن جنگ جهانی دوم، کمونیست‌ها کوشیدند تا جبهه‌های آزادی‌بخش ملی[۵] را به دولت‌های جبهۀ ملی تبدیل کنند تا قدرت اصلی را حتی از راه دور در دست داشته باشند. اما به‌استثنای اروپای شرقی که تحت‌الشعاع ارتش سرخ[۶] قرار داشت، این تبدیل قدرت به‌وقوع نپیوست، زیرا سقوط هیتلر پیوند میان نیروهای مقاومت کاتولیک، سوسیالیست، و دموکرات مسیحی را ازبین برد. بنابراین، احیای کمینترن با شکلی مبدل ضرورت پیدا کرد. هدف کمینفرم تقویت این نظر در افکار عمومی بود که کمونیسم جنبشی بین‌المللی است که عملکرد آن در راستای طرحی مشخص صورت می‌گیرد. اما در مجموع وجود کمینفرم به‌جای خدمت به اهداف کمونیستی به آن ضربه زد. مخالفت با شوروی همواره بیش از همه در این اعتقاد ریشه داشت که این کشور در حال سازماندهی و حمایت از جنبشی انقلابی در سطح جهان است. کمینترن هم عمدتاً برای آن منحل شده بود که نگرانی افکار عمومی دربارۀ این اعتقاد را ازبین ببرد. کمونیست‌ها با تشکیل کمینفرم، آن شبح قدیمی را دوباره زنده کردند. نقشی که وجود کمینفرم در تسریع تصویب قانون همکاری اقتصادی[۷] در کنگرۀ امریکا ایفا کرد، شاهدی بر این مدعاست. کارکردهای کمینفرم در هدایت و حمایت از فعالیت‌های کمونیسم جهانی، همانند گذشته، کماکان برعهدۀ شوروی بود. این واقعیت در ۱۹۴۸ با اخراج حزب کمونیست یوگسلاوی، که حاضر به تسلیم‌شدن دربرابر قدرت شوروی نبود، آشکار شد. کمینفرم در آوریل ۱۹۵۶ منحل شد تا راه را برای سیاست «هم‌زیستی مسالمت‌آمیز[۸]» خروشچف با غرب و نیز دوستی مجدد شوروی با یوگسلاوی همراه کند.