کیریباتی
کیریباتی (Kiribati)
| کیریباتی | |
|---|---|
| نام فارسی | کیریباتی |
| نام لاتین | Kiribati |
| نظام سیاسی | جمهوری |
| درآمد سرانه (دلار) | ۶,۲۰۹ دلار (۲۰۱۰) |
| جمعیت | ۱۰۰,۰۰۰ نفر (۲۰۱۰) |
| موقعیت | آب‌های غربی اقیانوس آرام، در شمال شرقی استرالیا |
| پایتخت | بایریکی |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | ۱۳۹.۴ |
| رشد سالانه (درصد) | ۱.۸ |
| زبان | انگلیسی |
| گروه‌های قومی | میکرونزیایی (۹۸.۸%) |
| دین | کاتولیک (۵۲%) و پروتستان (۴۰%) |
| مساحت (کیلومتر مربع) | ۷۱۷ |
| واحد پول | دلار استرالیا |
موقعیت. کشور - جزیره‌ای که از سه مجمع‌الجزایر جداگانه تشکیل شده. این جزایر در آب‌های مرکزی اقیانوس آرام پراکنده‌اند. مساحت آن ۷۱۷ کیلومتر مربع است و پایتخت آن بایریکی[۱] نام دارد.
سیمای طبیعی. این کشور از مجمع‌الجزایر سه گانه‌ای با نام گیلبرت[۲]، ۲۹۵ کیلومتر مربع؛ فینیکس[۳]، ۵۵ کیلومتر مربع؛ و لاین[۴]، ۳۲۹ کیلومتر مربع، و نیز یک جزیرۀ منفرد آتشفشانی با نام بانابا[۵]، ۳۸ کیلومتر مربع که در پهنه‌ای با مساحت حدود ۵میلیون کیلومتر مربع در آب‌های مرکزی اقیانوس آرام گسترده‌اند، تشکیل یافته است. پایۀ مرجانی جزایر و جزیرک[۶]های مزبور، که شمارشان به ۳۳ می‌رسد، بر قلۀ آتشفشان‌های زیردریایی بنا شده و پیرامون آن‌ها را آبسنگ[۷]هایی فراگرفته است که ارتفاع‌شان از سطح دریا از یکی دو متر تجاوز نمی‌کند. جزایر مارشال[۸] از شمال غربی، جزایر میکرونزی[۹] و نائورو[۱۰] از غرب، تووالو[۱۱]، توکلائو[۱۲]، و جزایر کوک[۱۳] از جنوب، و مجمع‌الجزایر پولینزی[۱۴] فرانسه از جنوب شرقی این کشور را احاطه کرده‌اند. عمده‌ترین و بزرگ‌ترین جزیرۀ این کشور تاراو[۱۵]۱۵ است که در ۱۴۵کیلومتری شمال خط استوا واقع است و شهر بایریکی، پایتخت کشور، در آن قرار دارد. اقلیم کیریباتی بسیار گرم و مرطوب است و نوسان دما در طول سال از یک درجۀ سانتی‌گراد بیشتر نمی‌شود. میانگین بارندگی سالانۀ آن بین ۱,۲۵۰ میلی‌متر نزدیک خط استوا و ۳هزار میلی‌متر در نواحی شمالی متغیر است. طوفان، به‌ویژه در ماه‌های آبان تا اسفند، در این سرزمین پدیده‌ای عادی و طبیعی است و گاه با توفند[۱۶]های شدید و ویرانگر همراه است.
اقتصاد. کشاورزی رکن اصلی اقتصاد این کشور است و نارگیل، ماهی، موز، میوه‌های گرمسیری، درخت نان، و سیب‌زمینی ازجمله مهم‌ترین فرآورده‌های آن است. محصول نارگیل کیریباتی در سال ۲۰۰۰ حدود ۸۵هزار تن و موز آن ۵,۵۰۰ تن بوده و به اقتصاد ناتوان این کشور کمک بسیار کرده است. صنعت کیریباتی به صید ماهی و صنایع دستی منحصر است و تهیۀ کنسرو ماهی تُن مهم‌ترین فعالیت صنعتی و قلم صادراتی اصلی این کشور را تشکیل می‌‌دهد.
حکومت و سیاست. کشور کیریباتی با نظام جمهوری چندحزبی و یک مجلس قانون‌گذاری اداره می‌شود. مجلس ملی آن متشکل از ۴۱ عضو است که ۳۹ تن از آنان با آرای عمومی انتخاب می‌شوند و دو تن را رئیس‌جمهور برای مدت چهار سال منصوب می‌کند. رئیس‌جمهور در رأس امور قرار دارد و هر چهار سال یک بار با آرای مستقیم مردم برگزیده می‌شود. در قانون اساسی کیریباتی نخست‌وزیر منظور نشده و رئیس‌جمهور امور اجرایی کشور و تشکیل هیئت دولت را برعهده دارد.
مردم و تاریخ. جمعیت کشور کیریباتی حدود ۱۰۰,۰۰۰ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۱۳۹.۴نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت کیریباتی ۱.۸ درصد است. کیریباتی‌ها ۹۷.۵ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل داده‌اند و ۹۲.۵ درصد از مردم آن مسیحی‌اند. ۵۶.۵ درصدشان روستانشین‌اند و زبان رسمی آن انگلیسی است و ۹۰ درصد از بزرگ‌سالان آن باسوادند. کشور کیریباتی، که قبلاً به جزایر گیلبرت موسوم بود، از قرن‌های بس دور محل سکونت میکرونزیایی‌ها بوده است. گیلبرت، پویندۀ انگلیسی، در ۱۷۶۴ از این جزایر دیدن کرد و آن‌جا را جزایر گیلبرت نامید. این سرزمین در ۱۸۹۲ به‌تصرف انگلستان درآمد و تحت‌الحمایۀ کشور مزبور شد و در ۱۹۱۵ تحت نظارت اداری جزایر اِلیس[۱۷] قرار گرفت و جزایر غیرمسکونی آن به میدان آزمایش‌های هسته‌ای انگلستان مبدل شد. جزایر الیس در ۱۹۷۵ از جزایر گیلبرت جدا شد و کشور مستقل تووالو را تشکیل داد و به‌دنبال آن جزایر گیلبرت نیز در ۱۰ ژوئیۀ ۱۹۷۹ به استقلال رسید و جمهوری کیریباتی نام گرفت.