گنبد جبلیه
گُنبد جَبَلیِّه
| گُنبد جَبَلیِّه | |
|---|---|
| نام فارسی | گُنبد جَبَلیِّه |
| کشور | ایران |
| نام‌های دیگر | گنبد جَمَلیه - نام پیشین: گنبد گَبْر و گنبد گَبْران |
| موقعیت | شهر کرمان |
| کاربری | اکنون: موزۀ سنگ |
| مشخصات معماری | گنبدخانه‌ای با قاعدۀ هشت‌ضلعی |
| زمان ساخت | احتمالاً دورۀ سلجوقی |
در کرمان با نام گنبد جَمَلیه هم شهرت دارد. قدمت این بنا به‌درستی معلوم نشده است. برخی منابع، آن‌را از آثار پیش از اسلام دانسته‌اند؛ اما بعضی کارشناسان، ازجمله اریک شرودر[۱]، آن را به‌سبب نوع گنبدسازی‌اش، از بناهای پس از اسلام و دورۀ سلجوقی می‌دانند. منابع قبل از قرن ۱۰ق این بنا را با نام‌های گنبد گَبْر و گنبد گَبْران یاد کرده‌اند. این بنا، گنبدخانه‌ای با قاعدۀ هشت‌ضلعی است، که دیوارهای آن از قطعات بزرگ سنگ ساخته شده است، به عقیدۀ دونالد ویلبر[۲] و کریستی ویلسون[۳]، گنبد این بنا دوپوش بوده، اما پوش دوم آن احداث نشده است، و امروز تنها پایۀ پوش خارجی دیده می شود که از آجر و سنگ است. تا ۱۳۳۳ش سنگ قبری درون این گنبدخانه وجود داشت. برخی مدفون این بنا را، سیدمحمد تباشیری، و برخی دیگر دانیال حکیم، مشهور به پیرمراد، می‌دانند.