گوهرآیین، سعدالدوله ( ـ۴۹۳ق)
گوهرآیین، سعدالدّوله ( ـ۴۹۳ق)
شحنۀ بغداد در دوران الپ ارسلان و ملکشاه و برکیارق سلجوقی. نخست خادم ابوکالیجار بن سلطان‌الدوله دیلمی بود و از جانب او به خدمت پسرش ابونصر، درآمد و پس از پیروزی سلطان طغرل بر ابونصر و حبس او در قلعه طرک، همراه او به‌سر می‌برد و چون ابونصر درگذشت به خدمت الپ ارسلان درآمد. وی در مجلسی که الپ ارسلان به‌دست یوسف برزمی کشته شد (۶۴۵ق) حاضر بود و هنگام حمله یوسف به سلطان، خود را سپر او قرار داد و مجروح شد و به این خاطر سخت محل تقرب ملکشاه واقع گردید. در مبارزه میان ملکشاه و قاوُرد، عموی الپ ارسلان و پادشاه کرمان، وی جانب ملکشاه را گرفت. در ۴۷۱ق دوباره شحنۀ بغداد شد و چندی بعد به فرمان او به تصرف یمن و زبید و عدن رفت. در اختلافات میان سلطان محمد و برکیارق، نخست جانب سلطان محمد را گرفت اما در ۴۹۳ق به خدمت برکیارق درآمد و در جنگ میان آنان در ماه رجب همان سال کشته شد. برخی از شعرا، او را به‌سبب اخته بودن، هجو گفته‌اند.