دارالحکمه
دارُالحِکْمه
(یا: دارالعلم) مرکزی علمی که به امر حاکم، ششمین خلیفۀ فاطمیان مصر، در ۳۹۵ق، در قاهره دایر شد. حاکم بامرالله، که توجهی خاص به عقاید اسماعیلیه داشت، این مرکز را، به تقلید از بیت‌الحکمۀ بغداد، برای اشاعۀ عقاید شیعی و به‌ویژه برای ترویج اصول و عقاید اسماعیلیان، مشهور به حکمت، بنیاد نهاد. این مرکز زیر نظر داعی‌الدّعاة وقت اداره می‌شد. کتابخانۀ آن از کتابخانه‌های مهم دورۀ فاطمیان و پایگاه تبلیغ عقاید آنان بود. این کتابخانه نزدیک قصر حاکم ساخته شد. در آن، دانشمندان رشته‌های گوناگون به درس و بحث می‌پرداختند. استفادۀ عموم از کتابخانه مجاز بود. بودجۀ سالانۀ آن صرف امور متعدد، ازجمله خرید وسایل و کتاب و مرمت کتاب‌های فرسوده می‌شد. در تالار مطالعۀ آن قلم و کاغذ رایگان وجود داشت. به دانشمندانی که مدت طولانی از کتابخانه بهره می‌بردند یا کتاب‌ها را استنساخ می‌کردند، محل سکونت، هزینۀ غذا و مقرری داده می‌شد. نوشته‌اند که ابن یونس زیج حاکمی را به نام حاکم بامرالله در دارالحکمه نگاشت. شمار کتاب‌های این کتابخانه، در ۴۳۵ق، ۶۵۰۰ جلد ذکر شده است. این مرکز و کتابخانه در عهد مستنصربالله، هشتمین خلیفۀ فاطمی، غارت و تعطیل شد. در ۵۱۷ق برای مدتی، در محل دیگری، مجدداً دایر شد، اما با انقراض خلافت فاطمیان در ۵۶۷ق به‌کلی تعطیل شد. آورده‌اند که با استیلای صلاح‌الدین ایوبی بر مصر، کتاب‌های آن را به فروش رساندند که این امر سال‌ها طول کشید. قاضی‌الفاضل، مشاور صلاح‌الدین، ۱۲۰هزار جلد از کتاب‌ها را خرید و بعداً آن‌ها را به مدرسۀ فاضلیه، که خود آن را بنیاد نهاد، منتقل کرد. دارالحکمه همچنین عنوان عامی است برای مراکز و مؤسسات فرهنگی.