عباس آباد
عبّاس‌آباد
منطقه‌ای در تهران. تپه‌هایی گسترده در حومۀ شمالی تهران است که در دورۀ قاجار، مِلک میرزا عباس ایروانی، معروف به حاج میرزا آقاسی و آباد کرده او بود و از این‌رو عباس‌آباد نام گرفت. از شمال به داوودیه، از جنوب به باغ صبا، از شرق به محمودیه و از غرب به یوسف‌آباد محدود می‌شود. حاج میرزا آقاسی در اراضی عباس‌آباد، قلعه‌ای به نام عباسیه ساخته بود و در آن‌جا باغبانی و کشاورزی می‌کرد. پس از مرگ او، نخست به مالکیت دولت درآمد و بعدها پس از چندبار دست‌به‌دست‌شدن، در ۱۳۲۱ق، حاج محمدحسن دارالضرب مالک آن شد. قلعۀ عباسیه شامل پنج باغ و باغچه و یک استخر در کنار جادۀ قدیم شمیران امروز بود و تا اواسط دهۀ ۱۳۶۰ش بعضی از قسمت‌های آن وجود داشت. خیابان عباس‌آباد (دکتر بهشتی کنونی) جادۀ قدیم شمیران را به خیابان پهلوی (ولی‌عصر کنونی) می‌پیوست. روی رودخانۀ عباس‌آباد نیز پلی آجری ساخته بودند. در دورۀ رضاشاه پهلوی، با تأسیس پادگان نیروی دریایی در اراضی شرق عباس‌آباد و پادگان نیروی زمینی در شمال غربی آن و واگذاری بخش عمده‌ای از زمین‌‌های آن به نظامیان، عباس‌آباد منطقه‌ای نیمه‌نظامی شد. پادگان نیروی زمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مصلای تهران و چند ساختمان اداری تبدیل شد. در پایان دهۀ ۱۳۲۰ش، عباس‌آباد جزو حدود غربی شهر تهران بود. در دهۀ ۱۳۴۰ مدرسۀ فرانسوی سن‌لوئی به عباس‌آباد منتقل شد. در طرح جامع سال ۱۳۴۸ شهر تهران، تپه‌های عباس‌آباد برای احداث شهستان پهلوی (پایتختی نو یا مرکز اداری نو) در ۵۵۰ هکتار مساحت با مرکزیت اداری، سیاسی و بین‌المللی در دل شهر تهران در نظر گرفته شده بود. از این طرح، فقط بزرگراه شاهنشاهی (مدرس کنونی) و پارک جنگلی عباس‌آباد که گسترش یافته و امروزه پارک طالقانی خوانده می‌شود، به مرحلۀ اجرا درآمد. پارک آزادگان، یک پارک جنگلی، فرهنگسرای ارسباران، پارک ساعی، مرکز نشر دانشگاهی، مجموعۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی (مدرسۀ عالی بازرگانی سابق)، ساختمان مرکزی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (انجمن فرهنگی ایران و امریکای سابق)، و بیمارستان‌های آسیا، پاستورنو، و طوس اماکن مهمی از تأسیسات عباس‌آباد به‌شمار می‌روند. جدیدترین بنای عباس‌آباد، سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران است. در این منطقه، ساختمان فرهنگستان‌های ایران، و چند ساختمان دیگر دولتی در دست احداث است. یکی از بزرگ‌ترین ساعت‌های عقربه‌ایِ گل جهان در تپه‌های عباس‌آباد نصب شده است. انشعاب‌های مهم آن، خیابان‌های وزرا (خالد اسلامبولی کنونی)، بخارست (احمد قصیر کنونی)، میرزای شیرازی (نادرشاه سابق) و کوه نور است و خیابان‌های سهروردی و مهناز (صابونچی کنونی) آن را قطع می‌کنند.