عبث

عَبَث

(در لغت به‌معنی بیهوده) در اصطلاح فلسفه، فعلی که دارای دو مبدأ حرکتی و دو غایت است. مبدأ بعید آن تخیل و غایت شوقیۀ آن همان غایت عامله است. با این توضیح که هر حرکتی چهار مبدأ یا محرک دارد: ۱. محرک اقرب یا قوای عضلانی که بدان «قوۀ عامله» گویند؛ ۲. محرک قریب، که عبارت از اراده و تصمیم مؤکد بر فعل است و بدان «اجماع» گویند؛ ۳. محرک بعید که عبارت از شوق و میل و برگرفته از قوۀ شوقیه است؛ ۴. محرک ابعد که علم تصوری یا تصدیقی است. بنابراین فعل عبث دارای غایت غیرعقلانی بوده و صرفاً ناشی از قوۀ شوقیه است.