عبدالمطلب ( ـ ح ۳۲ قبل از بعثت)
عَبدُالمُطَّلِب ( ـ ح ۳۲ قبل از بعثت)
از بزرگان قریش در دوران جاهلیت، جد پیامبر اسلام (ص). مادرش سَلْمی و پدرش هاشم بود. هاشم به‌قصد سفر تجاری به شام، در مدینه اقامت گزید و با سَلْمی دختر عمرو خزرجی ازدواج کرد. همسرش را هنگام زایمان در مدینه به خانوادۀ او سپرد و خود به شام رفت و در سفر شام وفات یافت. فرزند او که به‌دنیا آمد دارای موهای سفید بود، به‌همین دلیل نام او را شَیْبَه یعنی سفیدموی گذاشتند. بعداً با توجه به صفات نیکویی که داشت او را شیبة‌الحمد خواندند. او مدت ۷ سال در بین بستگان مادری در مدینه بود، سپس مُطلّب عموی او به مدینه رفت و او را به مکه آورد، مردم بدون اطلاع از واقعیت می‌گفتند: مطلّب بنده‌ای خریده است! اما مُطلّب می‌گفت: وای بر شما این پسر برادرم هاشم است! از آن به‌بعد به عبدالمطلب معروف شد، و اسم اصلی او یعنی شیبه یا شیبة‌الحمد به فراموشی سپرده شد. پس از فوت مُطلّب، عبدالمطلب به سروری قریش نایل آمد. طبق عقیدۀ شیعه و جمعی از عامّه عبدالمطلب مانند نیاکان پیامبر (ص) بر آیین حنیف ابراهیم (ع) بود و هرگز بت نپرستید. وی پنج قانون وضع کرد که خداوند آن‌ها را در اسلام به مورد اجرا درآورد: اول زنان پدران را بر فرزندان حرام کرد، دوم گنجی یافت و خمس آن را جدا کرد و تصدق نمود، سوم زمزم را حفر کرد و آن را سِقایت حاجیان نامید، چهارم دیۀ قتل را ۱۰۰ شتر قرار داد، پنجم شُوط‌های طواف را به هفت دور محدود گردانید. و نیز از گوشت‌هایی که به‌عنوان بت ذبح می‌شد نمی‌خورد. او زنده به‌گور کردن دختران و می‌گساری و زِنا را نهی کرد و همواره می‌گفت: من بر دین پدرم ابراهیم هستم. در زمان عبدالمطلب مکه مورد حملۀ نظامی حبشه واقع شد. سپاهیان اَبْرَهه برای خراب‌کردن خانۀ خدا به آن‌جا حمله کردند. در این شرایط عبدالمطلب با رشادت و صبوری به قریش گفت که مکه را ترک کنند و به قلۀ کوه‌ها پناه برند، و خود نیز در مکه ماند و به دعا و نیایش با خداوند پرداخت تا سرانجام به قدرت خداوند سپاه اصحاب فیل به‌وسیلۀ مرغان کوچکی که سنگ‌ریزه‌هایی از گِل‌های سفت‌شده با خود داشتند، درهم شکستند و از‌بین رفتند. آن‌گاه قریش به مکه بازگشتند و به بزرگی عبدالمطلب پی بردند. عبدالمطلب علاقۀ خاصّی به پیامبر (ص) داشت و مواظبت کامل از آن حضرت را به‌عهده داشت. او پس از حدود ۱۰۰ سال عمر در هشتمین سال ولادت پیامبر (ص)، دهم ماه ربیع‌الاول وفات یافت و در حَجُون به خاک سپرده شد.