فایرابند، پل کارل (۱۹۲۴ـ۱۹۹۴)

فایْرابِنْد، پُل کارْل (۱۹۲۴ـ۱۹۹۴)(Feyerabend Paul karl)

فايْرابِنْد، پُل کارْل

پُل کارْل فایْرابِنْد Feyerabend Paul karl
زادروز	۱۹۲۴م
درگذشت	۱۹۹۴م
ملیت	امریکایی (اتریشی‌الاصل)
تحصیلات و محل تحصیل	دانشنامۀ دکتری در رشتۀ فیزیک نظری (1951)
شغل و تخصص اصلی	فیلسوف علم
آثار	بر‌ضد روش (1975)؛ وداع با عقل (1987)؛ کشتن زمان (1995)
گروه مقاله	فلسفه، منطق و کلام

فیلسوف علم اتریشی‌الاصل امریکایی. در جنگ جهانی دوم، هنوز ۱۸ سال بیش نداشت که به خدمت نظام فراخوانده و در جنگ به‌شدت مجروح شد. پس از جنگ در دانشگاه زادگاهش، وین، نام نوشت و در رشتۀ فیزیک نظری دانشنامۀ دکتری دریافت کرد (۱۹۵۱). در دانشکدۀ اقتصاد لندن و دانشگاه بریستول در انگلستان و دانشگاه برکلی امریکا تدریس کرد و از دانشگاه اخیر بازنشسته شد. به تأثیر از کارل پوپر به فلسفۀ علم روی آورد. رویکرد شکاکانۀ فایرابند به عقلانیت علم شهرتی جهانی برای وی به بار آورد. فایرابند در اثر مهمش، بر‌ضد روش (۱۹۷۵)، با طرح این نظر که توفیق علمی دانشمندان از سیاست و امر اجتماعی ناشی است، به‌نوعی آنارشیسم معرفتی دست می‌یازد. به باور او، روش علمی واحدی که بتوان آن را همچون الگویی برای پژوهش عقلانی به‌کار برد، وجود ندارد و مردم عادت دارند احمقانه‌ترین روش‌ها و اعمال و مضحک‌ترین نتایج را در هاله‌ای مقدس بپوشانند. آرای فایرابند به مباحث پرحرارتی دامن زد و همچون مبنایی برای جنبشی در جامعه‌شناسی، مبتنی‌بر ارجحیت‌دادن به عوامل سیاسی و اجتماعی در‌برابر منطق و حقیقت در سیر تحولات نظری و عملی علم، نقشی عمده ایفا کرد، از دیگر آثارش: وداع با عقل (۱۹۸۷) در دفاع از نسبیت فرهنگی؛ کشتن زمان (۱۹۹۵) که زندگی‌نامۀ خودنوشت اوست و پس از مرگش به‌چاپ رسیده است.