اشترخانی، عبدالعزیز ( ـ۱۰۹۳/۱۰۹۱ق)
اَشتَرخانی، عَبدُالعَزیز ( ـ۱۰۹۳/۱۰۹۱ق)
| عبدالعزیز اشترخانی | |
|---|---|
| درگذشت | ۱۰۹۳/۱۰۹۱ق |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | فرمانروا |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
| خویشاوندان سرشناس | ندرمحمدخان اشترخانی (پدر) |
امیر بخارا (حک: ۱۰۵۵ـ۱۰۹۱ق) از سلسلۀ اشترخانی؛ فرزند ندرمحمدخان. او در سال‌های سلطنت شاه صفی چندبار به خراسان لشکر کشید. در ۱۰۵۵ق برای جنگ با مخالفان پدر عازم تاشکند شد اما در ضمن راه با بعضی از آنان به مذاکره نشست و از جانب آنان به سلطنت برداشته شد و برای جنگ با پدر عازم بخارا گردید. ندر محمدخان نیز در ۱۰۵۶ق به شاه عباس دوم پناه آورد و با حمایت او دوباره به ماوراءالنهر بازگشت اما توفیقی به‌دست نیاورد و بار دیگر در ۱۰۶۰ق به ایران آمد و در خراسان درگذشت. او در همان سال‌ها، قوای هندی را که در ظاهر برای حمایت از ندر محمدخان آمده بودند، از بلخ اخراج کرد و حکومت آن را به برادرش سبحان‌قلی خان داد (۱۰۵۷ق). بعدها میان این دو برادر اختلاف افتاد و سبحان‌قلی خان به اتحاد با خانات خیوه برخاست. با این همه عبدالعزیز خان بعضی پیروزی‌ها در جنگ علیه خانات خیوه به‌دست آورد. او سرانجام حکومت را به سبحان‌قلی خان واگذار کرد و خود از طریق ایران عازم مکه شد و در مدینه درگذشت. گویند نسخۀ زیبایی از دیوان حافظ را هنگام ملاقات با شاه سلیمان صفوی به او هدیه کرد. ظاهراً یکی از مدارس بخارا که در کنار مدرسه الغ بیگ قرار داشت، از ساخته‌های اوست. خاتون‌آبادی زمان ورود او به ایران و زمان مرگ او را ۱۰۹۳ق نوشته است.