بهرام
بهرام
ایزد جنگ و پیروزی در دین زردشتی. از ریشۀ اَوستایی وِرِثْرَغْنَه؛ به‌معنی اژدهاکُش، درهم‌شکنندۀ مقاومت دیوان و اهریمنان است. ورثرغنه در متون پهلوی ساسانی به‌صورت وَرَهران، وَرَهرام و وَهرام آمده است؛ و در فارسی دَری بهرام تلفظ می‌شود. در زبان اَرمنی به واهاگِن تغییر یافته است. ارامنه، پیش از پذیرش دین مسیحیّت، بهرام را می‌پرستیدند و بهرام برای آنان هم‌تراز هِرکول در اساطیر یونانی بود. گیاه سیسَنبَر ویژۀ بهرام است. بهرام در اساطیر ایرانی، معادل ایندْرَه در ادبیات باستانی هند و سانسکریت است. بهرام یاور مِهر، ایزد عهد و پیمان است. بهرام‌یَشت (یشت‌ها) در اَوستا ویژۀ این ایزد است؛ بهرام در این یشت، نیرومندترین، پیروزترین، فرهمندترین، نیک‌ترین، سودمندترین و درمان‌بخش‌ترین ایزدان نامیده می‌شود. بهرام از ایزدانی است که انسان نیکوکار را در روز چهارم مرگ تا پل چینوَد همراهی می‌کند. بهرام حافظ فرّ ایزدی است. همچنین بهرام نامی است عام برای سه آتش مقدس در دین زردشت: آتشکدۀ بزرگ آذرگُشْنَسپ، که آتش اَرتشتاران و شهریاران بود در شیز آذربایجان؛ آتشکدۀ فَرنْبَغ یا آذَرفَرنبَغ، که آتش موبدان بود در پارس؛ آتشکدۀ بُرزین‌مهر یا آذَربُرزین‌مِهر، که آتش کشاورزان و پیشه‌وران در خراسان بود. در طاق بستان کرمانشاه، نقش بهرام را چون سلحشوری زره‌پوش سوار بر اسبی برگستوان‌دار حجاری کرده‌اند. سیارۀ مریخ در اساطیر ایران باستان، بهرام نامیده می‌شود؛ به همان‌گونه که سیارۀ مارس ایزد جنگ در اساطیر روم باستان بود. در تقویم زردشتی، نگهبانی روز بیستم هر ماه با بهرام است که به همین نام خوانده می‌شود (← تقویم_اوستایی)