بیت المقدس
بِیت‌المُقَدّس (Jerusalem)
| بیت المقدس | |
|---|---|
| نام فارسی | بیت المقدس |
| نام های دیگر | قدس؛ اورشلیم |
| نام لاتین | Jerusalem |
| کشور | فلسطین اشغالی |
| موقعیت | ۵۵کیلومتری ساحل مدیترانه و ۲۵کیلومتری ساحل بحرالمیت |
| جمعیت | ۶۹۵,۵۰۰ نفر (۲۰۰۳) |
| تولیدات و صنایع مهم | خدمات دولتی و عمومی و جهانگردی |
| بناهای مهم | قبه الصخره، مسجدالاقصی، و کلیسای قیامت |
(یا: قُدس؛ اورشلیم) شهری باستانی و تاریخی در فلسطین، و پایتخت خودخواندۀ رژیم اشغالگر قدس، با ۶۹۵,۵۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). شهر مقدس و زیارتگاه مسلمانان، یهودیان و مسیحیان و از ۱۹۴۸ تاکنون مرکز ثقل منازعۀ اعراب و اسرائیل است. این شهر در ۵۵کیلومتری ساحل مدیترانه و ۲۵کیلومتری ساحل بحرالمیت قرار دارد. سازمان ملل متحد بخش شرقی این شهر را پایتخت اسرائیل نمی‌شناسد و تل‌آویو را پایتخت این کشور می‌داند. بیت‌المقدس (اورشلیم) به دو قسمت شرقی (شهر کهنه) و غربی (شهر نو) تقسیم می‌شود و تقریباً همۀ مکان‌های مقدس هر سه دین مزبور در شهر کهنه واقع است. محور اقتصاد آن خدمات دولتی و عمومی و جهانگردی و برخی صنایع است. اهمیت این شهر به وجود قبة‌الصخره، مسجدالاقصی، و کلیسای قیامت است که بنابه روایات، در محل جُلجتا بنا شده است. در ادبیات مسیحی و یهودی از این شهر به نام صهیون یاد می‌شود. بیت‌المقدس اولین قبلۀ مسلمانان و محل معراج پیامبر اسلام (ص) است. این شهر از قرن ۴پ‌م سکونتگاه و در ۱۰۰۰پ‌م پایتخت داوود نبی و حضرت سلیمان بود. بُختنصر در قرن ۶پ‌م آن‌جا را ویران و یهودیان را اسیر کرد. هخامنشیان یهودیان را آزاد کردند و به آبادانی دوبارۀ شهر یاری رساندند. ایرانیان، یونانیان، رومیان، اعراب، صلیبیون، و ترکان بر بیت‌المقدس حکومت کرده‌اند. جنگ‌های صلیبی بین مسلمانان و مسیحیان بر سر این شهر آغاز شد. در ۱۰۹۹م صلیبیون بر آن‌جا مسلط شدند و صلاح‌الدین ایوبی در ۱۱۸۷م شهر را بازپس گرفت. پس از جنگ جهانی اول مرکز قیمومیت بریتانیا بر فلسطین شد و پس از پایان جنگ اعراب و اسرائیل در ۱۹۴۸، شهر کهنه یا بخش شرقی بیت‌المقدس در اختیار اردن قرار گرفت. این دولت نیز در ۱۹۵۰، باقی‌ماندۀ فلسطین و ازجمله بخش شرقی یا قسمت قدیمی شهر بیت‌المقدس را ضمیمۀ کشور خود کرد. ملک عبدالله، اولین پادشاه اردن، در این شهر به‌قتل رسید. رژیم صهیونیستی درخلال جنگ ژوئن ۱۹۶۷ معروف به جنگ شش‌روزه همۀ کرانۀ باختری رود اردن و ازجمله بخش شرقی بیت‌المقدس را اشغال کرد.