تاریخ جنون در عصر کلاسیک

تاریخ جنون در عصر کلاسیک (Histoire de la Folie á l’age Classique)

کتابی دربارۀ سازوکارهای تاریخی جنون در پیوند با مسئلۀ عقل دکارتی، نوشتۀ میشل فوکو، به زبان فرانسوی، منتشرشده در ۱۹۶۱. کوشش فوکو در این کتاب مصروف اثبات این فرضیه شده است که جنون بیش از آن‌که محصول و برآیندی فیزیولوژیک باشد، پدیده‌ای فرهنگی است. فوکو بر آن است تا با رهاکردن جنون از قیودات عقل منبعث از روزگار کلاسیک، آن را وادارد که خود از خود سخن بگوید و به این نتیجه می‌رسد که ایجاد عصر کلاسیک بر مدار عقل جز با ایجاد بدیل آن یعنی جنون، که کشتی دیوانگان نماد آن است، ممکن نمی‌بود. درپی همین عقل‌مداریِ به‌نوعی سرکوبگر است که روان‌کاوی می‌کوشد با به‌سخن‌درآوردنِ جنونِ در سکوت‌فرورفته جایگاه سلطه بر مجنونان را که در روزگار کلاسیک دیوانه‌خانه بود، اشغال کند. روان‌پزشکی، جای عقل‌مداری عصر کلاسیک را گرفت و جنون را در چنبرۀ علم خفه کرد. فوکو، که آوای جنون را از دل آثار کسانی چون ساد و ون گوگ و آرتور می‌شنود، معتقد است که باید اجازه دهیم جنون از خود در برابر مصائبی که عقل و علم بر او روا داشته‌اند، سخن بگوید، بی‌آن‌که نهادی تازه برای سلطه بر آن بیافرینیم.