تفال و تطیر
تَفَأُل و تَطَیُّر
(یا: مُروا و مُرغوا؛ تَفأل/مُروا: فال نیک؛ تَطَیّر/مُرغوا: فال بد) در باورهای خرافی مردمان اقوامِ گوناگون، تعیین نیک‌وبد و سعدونحسِ خواسته‌ها و کرده‌های انسانی، به نمادپردازی از رویدادهای خُرد و تصادفیِ بیرونی. پیشینۀ اعتقاد به سعدونحس و شگون و بدشگونی رویدادها در ایران، به دوره‌های باستانی بازمی‌گردد، چنان‌که، ایرانیان رعدوبرق و پروازِ عقاب را به‌هنگام لشگرکشی سعد می‌پنداشتند. یکی از عوامل پیدایش پیشگویان در دربارهای شاهی را، وجود این‌گونه اعتقادات دانسته‌اند. مطابق جدول روزهای سعدونحس، تنظیم‌شده به‌دست بیرونی، دیدنِ مار در هر یک از روزهای سال سعد یا نحس بوده و تأثیری در زندگی بیننده داشته است. تفأل و تطیّر در دورۀ پس از اسلام نیز رواج داشته است، هرچند پیامبر اسلام (ص) مسلمانان را از تطیر و فال بدزدن منع کرده است. پس از اسلام، برخی باورهای اعراب با باورهای ایرانی درآمیخت. می‌توان از متون فارسی فهرستی بلندبالا از عناصر سعدونحس بیرون کشید. از شمار تفأل و تطیّرهای رایج، می‌توان به تفأل به شکستن ظرف و ریختنِ مظروف و تطیّر به جغد اشاره کرد. برخی پژوهشگران تفأل را با فالگیری درآمیخته‌اند و فال‌زدن به دیوانِ شاعران یا قرآن را از اقسام تفأل شمار کرده‌اند. باید دانست که در تفأل و تطیّر، به وجهی که گفته شد، امر به اتفاق و تصادف گذارده می‌شود، در حالی که فالگیری با دیوان شاعران و جز آن‌ها با قصد و اختیار گزارندۀ آن صورت می‌گیرد. نیز ← فالگیری