تفسیر علی بن ابراهیم قمی

تَفسیر علی بنِ ابراهیمِ قمی

کتابی به عربی، در تفسیر قرآن، تألیف علی بن ابراهیم قمی. از معروف‌ترین تفاسیر امامیه‌ است. به نظر شیخ آقابزرگ طهرانی تمام این اثر تألیف علی بن ابراهیم قمی نیست. با بررسی متن و کسانی‌که روایاتشان در این کتاب نقل شده و نقل قول‌‌هایی که از آن درکتاب‌های دیگر شده نیز می‌توان نتیجه گرفت که نه تفسیر موجود شامل همۀ کتاب علی بن ابراهیم قمی است نه هرآنچه در آن آمده از اوست، در مقدمۀ اثر عقایدی چون تحریف قرآن وجود دارد. طرح کلی تفسیر همچون تفاسیر نقلی و روایی است. برخی علمای رجال، همۀ اسناد تفسیر علی بن ابراهیم قمی را، با تکیه بر عبارتی که خود در مقدمه آورده، ثقه می‌دانند که بسیاری با توجه به آشکار نبودن نویسندۀ مقدمه، این نظر را نپذیرفته‌اند. این اثر نخستین‌بار به تصحیح محمد کاظم رشتی و محمدرضا مستوفی به‌چاپ سنگی رسید (۱۳۱۳ق) و نسخۀ چاپی آن به تصحیح سید طیب جزایری منتشر شد (نجف، ۱۳۸۶ق).