جولان، ارتفاعات
جولان، ارتفاعات
(یا: ارتفاعات سوری؛ فلات جولان) ناحیه‌ای در جنوب غربی سوریه با ۱,۸۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۳۳,۵۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۲). آب و هوای جولان به‌سبب نزدیکی به دریای مدیترانه و نبود موانع کوهستانی مرطوب و کوهستانی است. این ناحیه از مناطق پرباران سوریه است؛ رودهای دایمی چندانی در آن جریان ندارد؛ اما از لحاظ منابع آب‌های زیرزمینی غنی است. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد جولان از دیرباز مسکونی بوده است. عرب‌ها ساکنان قدیمی و اصلی این ناحیه را تشکیل می‌دهند. جولان به‌سبب موقعیت جغرافیایی خود همواره محل عبور و معبر بوده است، اما این وضع مساعد همواره به سود آن نبوده و آن را به صحنۀ نبردهای دایمی تبدیل کرده است. تا اواخر قرن ۱۹ اجتماعاتی به‌شکل شهر یا روستاهای بزرگ در این ناحیه تشکیل نشده بود. در آن زمان عثمانی‌ها بعضی از گروه‌های ترکمن و چَرکسی خود را در آن‌جا مستقر کردند. در زمان تحت‌الحمایگی فرانسه تعداد زیادی از بیابان‌گردان در این ناحیه ساکن شدند؛ اما بزرگ‌ترین جهش در سازندگی و جمعیت جولان در ۱۹۴۸ روی داد که آوارگان فلسطینی به آن‌جا پناهنده شدند. اقتصاد بلندی‌های جولان به کشاورزی، دامداری و صنعت وابسته است. این ناحیه تا ۱۹۴۸ که راه عبور کالا میان سوریه و فلسطین بود، اهمیت بازرگانی داشت، اما پس از آن جنبۀ نظامی و استراتژیک آن اهمیت یافت. پس از استقلال سوریه در ۱۹۴۶ جولان به یکی از استان‌های سوریه تبدیل شد. در ۱۹۶۷ اسرائیل به این ناحیه حمله و آن را اشغال کرد و ۱۲۰هزار عرب را از این منطقه بیرون راند. پس از جنگ مزبور یک منطقۀ حائل، زیر نظر نیروهای سازمان ملل، در ارتفاعات جولان، در مرز بین دو کشور، تشکیل شد. رژیم صهیونیستی در ۱۹۸۲ ارتفاعات جولان را رسماً به خاک خود ضمیمه کرد که با مخالفت شدید سوریه مواجه شد. مذاکرات صلح بین دو کشور در مورد وضعیت جولان از اکتبر ۱۹۹۱ آغاز شده ولی تاکنون به نتیجه نرسیده است و رژیم اشغالگر قدس همچنان به اشغال ارتفاعات جولان ادامه می‌دهد.