حشرات
حَشَرات (insects)
گروه بزرگی از جانوران بی‌مهره[۱]، دارای بدن‌هایی سخت و بندبند، سه جفت پای مفصل‌دار، و معمولاً دو جفت بال. حشرات به شاخۀ بندپایان[۲] تعلق دارند و در سراسر جهان پراکنده‌اند. بدن حشره به سه قسمت سر[۳]، سینه[۴]، و شکم[۵] تقسیم می‌شود. روی سر یک جفت گیرندۀ حسی یا شاخک[۶]ها قرار دارند. پاها و بال‌ها به سینه یا بخش میانی بدن متصل‌اند. شکم یا بخش انتهایی بدن محلی است که هضم و دفع غذا در آن صورت می‌گیرد و اندام‌های تولیدمثلی در آن قرار دارند. اندازه حشرات متغیر و طولشان از ۰۲,۰ سانتی‌متر تا ۳۵ سانتی‌متر است. کوچک‌ترین حشرۀ جهان زنبوری با نام حشره کوتوله، از رده حشرات، تیرۀ میماریدا[۷]، است که فاصله بال آن ۲,۰ میلی‌متر است. بسیاری از حشرات از تخم به‌صورت لارو[۸] یا نوزادی کرمی‌شکل، در مرحله‌ای قبل از بلوغ، و معمولاً به شکل کرم درخت[۹]، لارو چاق[۱۰] یا کرم گوشت[۱۱] خارج می‌شوند و مجبورند قبل از رسیدن به مرحله بلوغ[۱۲] از مرحله‌ای با تغییرات فیزیکی زیاد (دگردیسی[۱۳]) گذر کنند. حشره‌ای که نزدیک به مرحله دگردیسی است، خود را مخفی می‌کند یا پیله‌ای می‌سازد که در آن مخفی شود. سپس، آن‌جا می‌ماند تا تغییرات دگردیسی رخ دهد. به این مرحله از زندگی حشره شفیره[۱۴]، و اگر پروانه یا بید باشد، شفیره نیمه‌آزاد[۱۵] می‌‌گویند. هنگامی که تغییرات کامل شد، حشره بالغ از شفیره خارج می‌شود.
کالبدشناسی (کالبدشناسي[۱۶]). اسکلت حشرات خارجی و از کیتین[۱۷] تشکیل شده است. این اسکلت در مفاصل حالت غشایی دارد، ولی در سایر قسمت‌ها سخت است. سر حشره مرکز حسی و تغذیه‌ای است. سر دارای شاخکها، چشم[۱۸]ها، و قطعات دهانی[۱۹] است. حشره به کمک شاخکها بوها را تشخیص می‌دهد و نوعی حس لامسه (بساوایی) را تجربه می‌کند. چشمها شامل چشم‌های مرکب[۲۰] و چشم‌های ساده[۲۱]اند. چشم‌های مرکب از تعداد فراوانی واحدهای بینایی منفرد یا عدسی تشکیل شده‌اند. در چشم مرکب یک مگس خانگی حدود ۴ هزار عدسی وجود دارد. قطعات دهانی عبارت‌اند از لب بالا یا لابروم[۲۲]، یک جفت آروارۀ[۲۳] اصلی یا مَندیبل[۲۴]، یک جفت آرواره ضمیمه[۲۵] یا ماکسیلا[۲۶]، و یک لب پایین یا لابیوم[۲۷]. این قطعات دهانی، در گروه‌های متفاوت حشرات، با توجه به رژیم غذایی، تغییر یافته‌اند. سینه مرکز حرکتی[۲۸] است و از سه قطعه تشکیل شده است: سینۀ پیشین، میانی، و پسین (انتهایی). هریک از این قطعات دارای یک جفت پاست. حشرات دارای قدرت پرواز، در قطعه دوم و سوم یک جفت بال نیز دارند. بال‌ها از یک غشای زبرین و یک غشای زیرین تشکیل شده‌اند و بین این دو لایه شبکه‌ای از لوله‌های کیتینی، با نام رگ بال‌ها[۲۹]، وجود دارد که به آن‌ها استحکام می‌بخشد. شکم مرکز سوخت و ساز و تولیدمثل است و هضم، دفع، و اعمال تولیدمثلی در آن‌جا صورت می‌گیرد. در افراد ماده، عموماً دستگاه تخم‌گذاری یا عضو تخم‌گذار[۳۰] در شکم قرار دارد و بسیاری از حشرات یک جفت عضو حسی دمی[۳۱] یا اندام‌های دمی[۳۲] نیز دارند. بسیاری از حشرات با لوله‌های هوایی ظریفی با نام تراشه[۳۳] تنفس می‌کنند که با منافذ تنفسی یا سوراخ تنفسی به خارج از بدن باز می‌شوند. تولیدمثل به روش‌های گوناگون صورت می‌گیرد. در بسیاری از حشرات، جفت‌گیری فقط یک‌بار صورت می‌گیرد و به فاصله کوتاهی بعد از آن مرگ فرا می‌رسد.
رشد و دگردیسی. هنگام خروج از تخم، حشرۀ جوان راه را با فشار از میان کوریون[۳۴] یا پوستۀ تخم باز می‌کند و رشد طی دوره‌هایی صورت می‌گیرد که پوست‌اندازی[۳۵]های متوالی آن را قطع می‌کند. پس از پوست‌اندازی، کوتیکول[۳۶] جدید نرم و منعطف است و خود را با افزایش اندازه و تغییر شکل تطابق می‌دهد. بیشتر راسته‌های حشرات پَست دگردیسی مستقیم یا ناقص دارند. حشرات جوان شباهت زیادی به والدین دارند و به پوره (نیمف)[۳۷] معروف‌اند. حشرات گروه‌های عالی‌تر، دگردیسی غیرمستقیم یا کامل دارند و به‌جای پوره، در مراحل ابتدایی‌تر رشد از تخم خارج می‌شوند. زندگی این گونه‌های حشرات در مراحل بعدی با مرحلۀ استراحت شفیرگی قطع می‌شود. در این مرحله، هیچ غذایی دریافت نمی‌شود و اندام‌های لاروی[۳۸] و بافت‌ها[۳۹] به اشکال حشره بالغ تغییر شکل می‌دهند. هنگامی که حشره از شفیره خارج می‌شود، پوست‌اندازی آخر خود را صورت می‌دهد که شامل دور انداختن کوتیکول شفیرگی[۴۰] است. بسیاری از حشرات آفت[۴۱]اند. راه‌های کنترل آفات عبارت‌اند از استفاده از حشره‌کش[۴۲]های شیمیایی، که ممکن است حشرات مفید را نیز بکشند و وارد کردن شکارچی‌های طبیعی که خود ممکن است آفت شوند. در سال‌های اخیر، استفاده از حشرات عقیمی که مصنوعاً پرورش یافته‌اند نیز معمول شده است. این حشرات یا همگی نرند یا در جمعیت‌هایی با تزاید ناگهانی از هر دو جنس نر و ماده‌اند و به‌سرعت توالی نسل آن‌ها کاهش می‌یابد. حشرات طی تاریخ انعطاف‌پذیری خود را به‌اثبات رسانده‌اند. ۸۴ درصد از تیره‌های حشرات از ۱۰۰میلیون سال قبل، از دورۀ کرتاسه[۴۳]، هنوز زنده‌اند. این میزان برای تیره‌های مهره‌داران[۴۴] چهارپا بیست درصد است.
رده‌بندی. حشرات مطمئناً بزرگ‌ترین ردۀ[۴۵] جانوران‌اند. امروزه بیش از ۱میلیون گونه از حشرات شناخته شده‌اند و حشره‌شناسان پیوسته گونه‌های بیشتری از آن‌ها را کشف می‌کنند. حشرات در ۲۹ راسته[۴۶] و دو زیررده[۴۷] تقسیم‌بندی می‌شوند: بی‌بالان[۴۸] (انواع بدون بال) و بالداران[۴۹] (انواع بالدار). در بی‌بالان، که حاوی دم‌مویی‌ها (راستۀ دم‌چنگالان[۵۰]) و دم‌فنری‌ها (کولمبولا[۵۱]) است، یا دگردیسی وجود ندارد یا بسیار کم است. بالداران را می‌توان به بالداران خارجی[۵۲] و درون‌بالان[۵۳] تقسیم کرد. در بالداران خارجی بال‌ها در خارج از بدن نمو و تکامل می‌یابند؛ میزان دگردیسی بسیار کم است و مرحلۀ شفیرگی ندارند. راسته‌های اصلی این بخش عبارت‌اند از راسته‌بالان[۵۴] ملخ‌ها[۵۵] و سیرسیرک[۵۶]ها، چوب‌وبرگ‌شکلان[۵۷] (حشرات چوب[۵۸] و حشرات برگ‌شکل/برگ‌شکلان[۵۹])، گریلوبلاتودا[۶۰] (صخره‌خزه‌ها[۶۱])، دیکتیوتیرا[۶۲] (سوسری‌ها[۶۳] و شیخک‌ها[۶۴])، گوشخیزک‌ها[۶۵] ، بال‌چین‌خورده[۶۶]ها (مگس‌سنگ[۶۷]ها)، ایزوپترا[۶۸] (موریانه‌ها[۶۹])، آنوپلارا[۷۰] (شپش‌های گزنده[۷۱])، افمرتیرا[۷۲] (یک‌روزه[۷۳]ها)، اودوناتا[۷۴] (سنجاقک[۷۵]ها)، راستۀ حاشیه‌بالان[۷۶] (تریپس[۷۷]ها)، و راسته نیم‌بالان[۷۸] (سِن، شَته، شپشک و زنجره‌ها). در بالداران داخلی بال‌ها در داخل بدن تکامل می‌یابد، دگردیسی به حالت بالغ بسیار شدید است و شامل حالت شفیرگی می‌شود. راسته‌های اصلی این گروه عبارت‌اند از نوروپترا[۷۹] (بال‌توری‌ها[۸۰])، درازبالان (عقرب‌های مگسی)[۸۱] (عقربی[۸۲]ها)، بال‌موداران[۸۳]، بال‌پولک‌داران[۸۴] (پروانه[۸۵]ها و شب‌پره[۸۶]ها و بیدها)، قاب‌بالان[۸۷] (سوسک[۸۸]ها)، سیفوناپترا[۸۹] (کک‌ها[۹۰])، دوبالان[۹۱] (حشرات حقیقی[۹۲])، و بال‌عشائیان[۹۳] (مورچه[۹۴]ها، زنبور[۹۵]ها، زنبورهای زرد[۹۶]، و حشرات ایکنئومون[۹۷]).
- ↑ invertebrate
- ↑ arthropods
- ↑ head
- ↑ thorax
- ↑ abdomen
- ↑ antennae
- ↑ mymaridae
- ↑ larvae
- ↑ caterpillar
- ↑ grub
- ↑ maggot
- ↑ adulthood
- ↑ metamorphosis
- ↑ pupa
- ↑ chrysalis
- ↑ anatomy
- ↑ chitin
- ↑ eyes
- ↑ mouthparts
- ↑ compound eyes
- ↑ ocelli
- ↑ labrum
- ↑ jaw
- ↑ mandibles
- ↑ accessory
- ↑ maxillae
- ↑ labium
- ↑ locomotory center
- ↑ veins
- ↑ ovipositor
- ↑ tail feeler
- ↑ cerci
- ↑ tracheae
- ↑ chorion
- ↑ moulting
- ↑ cuticle
- ↑ nymph
- ↑ larval organs
- ↑ tissues
- ↑ pupal cuticle
- ↑ pest
- ↑ insecticides
- ↑ cretaceous peroid
- ↑ vertebrate
- ↑ class
- ↑ order
- ↑ subclass
- ↑ Apterygota
- ↑ Pterygota
- ↑ Thysanura
- ↑ Collembola
- ↑ Exopterygota
- ↑ Endopterygota
- ↑ Orthoptera
- ↑ grasshoppers
- ↑ locusts
- ↑ Phasmida
- ↑ stick insects
- ↑ leaf insects
- ↑ Grylloblattodea
- ↑ rock crawlers
- ↑ Dictyoptera
- ↑ cockroaches
- ↑ mantids
- ↑ earwigs
- ↑ Plecoptera
- ↑ stone-flies
- ↑ Isoptera
- ↑ termites
- ↑ Anoplura
- ↑ bitting lice
- ↑ Ephemeroptera
- ↑ mayflies
- ↑ Odonata
- ↑ dragonflies
- ↑ Thysanaura
- ↑ thrips
- ↑ Hemiptera
- ↑ Neuroptera
- ↑ lacewings
- ↑ Mecoptera
- ↑ scorpion flies
- ↑ Trichoptera
- ↑ Lepidoptera
- ↑ butterflies
- ↑ moths
- ↑ Coleoptera
- ↑ beetles
- ↑ Siphonaptera
- ↑ fleas
- ↑ Diptera
- ↑ true flies
- ↑ Hymenoptera
- ↑ ant
- ↑ bee
- ↑ wasp
- ↑ ichneumon flies