حضرموت
حَضْرَموت
سرزمینی در جنوب جزیرةالعرب، بر کرانۀ دریای عرب[۱]، در ارتفاع ۱,۴۰۰متری از سطح دریا، شامل جنوب و جنوب شرقی یمن[۲] امروز و بخشی از کشور عُمان[۳]. جمعیت آن ۸۷۰,۱۰۰ نفر است (۱۹۹۴). قسمت عمدۀ آن وادیی است، به‌طول حدود ۶۴۰ کیلومتر، که از ارتفاعات جنوب غربی عربستان به‌سمت شمال ممتد است. سیلاب‌های فصلی در مسیری که وادی مسیله نام دارد، در این ناحیه جریان می‌یابد. قسمت اعظم این سرزمین لم‌یزرع است، ولی چند درۀ حاصل‌خیز در آن دیده می‌شود، که به کمک آبیاری در آن‌ها محصولاتی از قبیل پنبه، توتون، و قهوه، برای صادرات، کشت می‌شود. در این ناحیه اعراب بادیه‌نشین نیز زندگی می‌کنند. شهرهای مهم آن عبارت‌اند از مکلّا[۴]، نزدیک ساحل؛ شیبام[۵]؛ سیئون[۶]؛ جریبا[۷]؛ و تریم[۸]، که همگی دور از ساحل قرار دارند. حضرموت تا اواخر قرن ۳م سلطنتی مستقل بود و پس از آن به تصرف سبا و حمیر درآمد. پس از آن که فاطمیان مصر ناچار از ترک این دیار شدند، سلسلۀ بنی‌رسول (۶۲۶ـ۸۵۸ق/۱۲۲۸ـ۱۴۵۴م) بر یمن و حضرموت حکم می‌راند. آن‌گاه نوبت حکومت به دولت عثمانی و سپس انگلستان رسید. با استقلال کشور یمن و سلطنت عمان و مسقط، ناحیۀ حضرموت بین این دو کشور تقسیم شد. کاوش‌های باستان‌شناسی که نخستین بار در ۱۲۶۰ق/۱۸۴۳ آغاز شد، نشان از وجود تمدنی پیشرفته در آن‌جا دارد. حضرموت از روزگاران قدیم با هند و جزایر اندونزی روابط تجاری داشته و محصولاتی همچون خرما و گندم و برخی از صمغ‌ها را صادر می‌کرده است. نام حضرموت در کتاب مقدس و منابع یونانی آمده است.