دین (فقه)

دِیْن (فقه)

اصطلاحی فقهی، مالی است که به یکی از اسباب، برای کسی در ذمۀ دیگری ثابت می‌شود. مثلاً کسی مالی را به نسیه می‌خرد و قیمت آن در ذمۀ خریدار قرار می‌گیرد. یا کسی مالی را به دیگری قرض می‌دهد، به ازای آن، در ذمۀ قرض‌گیرنده، برای قرض‌دهنده، مالی ثابت می‌شود. به کسی که ذمه‌اش مشغول است مدیون یا مدین و به طرف دیگر دائن یا عزیم گویند. قرض، اخص از دین است و یکی از اسباب استقرار دین در ذمه به‌شمار می‌رود. زیر بار دین رفتن، بدون احتیاج، مکروه است. دین اگر حال بود یا وعده‌داری بود که موعد آن فرا رسیده است، واجب است که پرداخت شود. در این صورت مدیون باید مایملک خود را برای ادای دین بپردازد یا بفروشد. خانه، لوازم خانه، لباس، مرکب و قوت روزانه از مستثنیات فروش مایملک برای ادای دین است. به نظر بسیاری فقیهان، بیع دین به دین صحیح نیست؛ یعنی دو دائن مال‌هایی را که در ذمۀ دیگران دارند، به همدیگر بفروشند. با مرگ مدیون، دین به خلاف مرگ دائن حالّ می‌شود.