فرخی یزدی، محمد (یزد ۱۲۶۴ـ تهران ۱۳۱۸ش)
فرّخی یزدی، محمّد (یزد ۱۲۶۴ـ تهران ۱۳۱۸ش)
شاعر ایرانی. در خانواده‌ای متوسط چشم به جهان گشود و مدتی در مکتب‌خانه‌ها و مدرسه‌های قدیم، و زمانی در مدرسۀ مبلّغان انگلیسی (مرسلین) درس خواند. به پارچه‌بافی و نانوایی هم پرداخت. اما ذوق شعرگویی و اندیشۀ مشروطه‌خواهی او را به صف شاعران سیاسی و اجتماعی روزگار فرستاد. تا جایی‌که رودرروی حاکم یزد ایستاد و او نیز، بنابر خوی استبدادی خویش، دهان شاعر را دوخت. پس از فتح تهران، در دورۀ جنگ جهانی اول، مدتی در عراق زیست و به‌ویژه، پس از نشر توفان (۱۳۰۰) آثارش بیشتر شناخته شد. در این دوره، به هواداری از سوسیالیسم و اتحاد جماهیر شوروی برخاست و همراه عده‌ای از ایرانیان به جشن دهمین سال انقلاب اکتبر دعوت شد و به مسکو رفت. پس از تکاپوهای سیاسی کج‌دار و مریز در دورۀ رضاشاهی و مدتی اقامت در آلمان و اتحاد جماهیر شوروی، در بازگشت به ایران به زندان افتاد و در ۱۳۱۸ با آمپول هوا در زندانِ دورۀ رضاشاهی به‌قتل رسید. گور او هرگز شناخته نشد. فرخی، به‌لحاظ زمانی، شاعر سال‌های پایانی دورۀ مشروطه است. نوآوری در سروده‌های او اندک است. اما طبع روان و توانایی درخور توجه در نوع و ساختار شعر سنتی، این نوآوری‌های اندک را، تا حدی، کمتر در دید خواننده قرار می‌دهد. ستایش از آزادی در شعرهای فرخی بسیار گسترده است و عمدۀ توجه او در شعرگویی به قالب غزل است. دیوان اشعار او چندین‌بار در تهران نشر یافته است. تفصیل سرگذشت او را می‌توان در کتاب پیشوای آزادی (حسین مسرت، تهران، ۱۳۸۴) مطالعه کرد.