فرخی سیستانی، علی بن جولوغ ( ـ ۴۲۹ق)
فرّخی سیستانی، علی بن جولوغ ( ـ ۴۲۹ق)
شاعر ایرانی. پدرش از غلامان خلف بن احمد صفاری، معروف به امیر خلف بانو، بود. فرخی نخست در خدمت یکی از دهاقین سیستان بود و سپس به دربار چغانیان رفت و قصیدۀ داغگاه را در ستایش ابوالمظفر احمد بن محمد چغانی (← آل_محتاج) سرود. پس از آن به دربار غزنه رفت و شاهان و وزیران غزنوی را مدح گفت. نامدارترین ممدوح او سلطان محمود بود که سلطان را در سفرهای جنگی‌اش همراهی و کشورگشایی‌های او را توصیف کرده است. قصیده‌ای که در مرگ سلطان محمود سروده، از زیباترین مرثیه‌ها در شعر فارسی است. مرگ فرخی در جوانی اتفاق افتاده و مایۀ تأثر شاعران معاصر او بوده است. در مدیحه‌سرایی نوآوری‌هایی دارد و برای توصیف‌هایش از تغزل و تشبیه‌هایی سازگار با هویت ممدوح خود بهره می‌گیرد. در دیوان او واژه‌های غریب و دور از ذهن یا مضامین پیچیده وجود ندارد. در سرودن شعرهای سهل و ممتنع، گاه با سعدی برابری می‌کند. از شاعران گذشته، بیش از همه به رودکی و نیز ابوالحسن کسایی نظر داشته و از هم‌روزگارانش، بیشتر از عنصری تأثیر پذیرفته است. از شاعران سبک خراسانی و دوستدار طبیعت بوده است. از بزرگ‌ترین شاعران موسیقی‌شناس نیز بود و خود بربط می‌نواخت و نمودهایی از این گرایش در اشعارش دیده می‌شود. دیوان فرخی نخستین‌بار در ۱۳۰۱ش در تهران و پس از آن به‌کوشش محمد دبیرسیاقی به‌چاپ رسیده است (۱۳۳۵ش).